حتما یادتونه وقتی کرونا از چین شروع شد توی اخبار و رسانه‌ها کلی فیلم و عکس از رها کردن حیوانات خانگی می‌دیدیم. همین باعث شد خیلی‌ها که پت دارن یا تازه قصد نگهداری از سگ یا گربه دارن نگران بشن که آیا واقعا حیوونای خونگی خطری از بابت انتقال کرونای COVID-19 به صاحباشون دارن؟ اخبار ضد و نقیضی هم که در مورد ابتلا یا عدم ابتلای سگ و گربه‌ها به این ویروس منتشر می‌شد باعث سردرگمی بیشتر مردم در مورد ارتباط بین کرونا و حیوانات خانگی می‌شد.
حتما شما هم سوالات زیادی در مورد ویروس کرونا و احتمال ابتلای حیوانات خانگی مثل سگ و گربه به این بیماری دارید. ما در این مقاله به تمام سوالات شما جواب میدیم و ارتباط کرونا و حیوانات خانگی رو به طور کامل بررسی می‌کنیم. با ما در ادامه همراه باشید.
ویروس کرونا چیست؟
کرونا یه ویروسه. یه ویروس RNAدار تاج‌دار مربوط به خانواده‌ی کروناویروس‌ها، یه خانواده خیلی بزرگ که بیماریای مختلفی رو توی حیوونا میتونه ایجاد کنه.
این نکته مهمو بگم که فقط یه گروه کوچیک از این خانواده قابلیت انتقال بیماری به انسان رو دارن و از سرماخوردگی ساده تا بیماریای کمی خطرناک‌تر به خاطر ویروس‌های همین خانواده به وجود میان. پس نگران نباشین چون هر کرونایی به انسان منتقل نمیشه.
دوتا مثال از این بیماریای خطرناک و آشنا SARS (سندرم تنفسی حاد شدید) و MERS (سندرم تنفسی خاورمیانه) هستن که در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۱۲ درست مثل کرونای الان کلی مبتلا و تلفات داشتن. بیماری اول از سیوت (یه پستاندار شبگرد) و بیماری دوم از شتر عربی تک کوهانه (جماز) به انسان منتقل شدن و همونجور که از اسماشون معلومه باعث علائم تنفسی شدید می‌شدن.
درسته که منبع بیماری COVID-19 از خفاش‌های خاصی بوده؟
هنوز بصورت قطعی تایید نشده که حتما بیماری اولین بار از یه نوع خفاش (نعل اسبی) به آدما منتقل شده باشه؛ ولی اونطور که شواهد نشون میدن احتمالش میتونه وجود داشته باشه. چون سکانس ژنی کرونای فعلی با اون دسته از کروناهایی که باعث بیماری‌های مختلف در خفاش میشن شباهت داره. راه ارتباطی خفاش هم با آدما از بازارای محلی حیوانات چین بود.
باوجود مشخص نبودن منشا COVID-19 سازمان WHO توصیه کرده که موقعیکه به بازار حیوانات زنده، بازار محصولات حیوانی و بازار ماهی یا در اصطلاح بازار خیس میرین (بازار خیس (wet market) یه‌چیزی درمقابل خشکباره که توش ماهی و گوشت تازه به فروش میشه) احتیاط لازمو انجام بدین.
راه‌های انتقال بیماری کرونا چیا هستن؟
تا الان اصلی‌ترین راه انتقال COVID-19 از یه انسان به انسان دیگه هست.
اما گزارشایی از سراسر جهان از بعضی حیوونا ثبت شد که تست کروناشون مثبت بوده و علائم تنفسی و گوارشی داشتن؛ به همین دلیل احتمال ابتلای بعضی حیوونا تو شرایط خاص در نظر گرفته شد اونم فقط از انسان به حیوان نه برعکس.
اما این شرایط خاص در مورد کرونا و حیوانات خانگی چی بودن؟
داستان مثبت شدن تست کرونای بعضی حیوونای خونگی چیه؟
تا الان گزارش‌های متعددی از ابتلای حیوانات به ویروس کوید-۱۹ به ثبت رسیده. اما نکته مهمی در رابطه با کرونا و حیوانات خانگی وجود داره که باید حتما بهش توجه کنید:
در تاریخچه حیوونایی که تست کروناشون مثبت شده یا صاحبشون خودش به کرونا مبتلا بوده یا مشکوک به کرونا بوده و با حیوون خونگیش ارتباط نزدیک داشته یا اینکه حیوونشون اجازه گردش بیرون خونه بدون حضور صاحبش رو داشته.
(که یعنی متعاقبا حیوون می‌تونسته ارتباط نزدیکی با یه فرد یا حیوون غریبه که کرونا داشته یا مشکوک بهش بوده داشته باشه!) و احتمال زیاد هر حیوونی که تا الان مبتلا شده بیماری رو از یه انسان نزدیک به خودش گرفته. یعنی چی؟
درواقع اگه فردی که آلوده به کرونا بوده، فاصله و نظافت رو با حیوونش رعایت می‌کرد و خودش رو از حیوون و سایر افراد خانواده جدا و قرنطینه می‌کرد (همونطور که دستاشو میشوره، ارتباطشو با بقیه محدود کرده، خریداشو تمیز میکنه و نسبت به محیط بیرون حساسه و ماسک و دستکش میزنه) شاید حیوونش مبتلا به کرونا نمیشد.
حیوونایی که تا الان OIE گزارش داره که تست کروناشون مثبت بوده موارد زیر هستن:
| گربه | سگ | مینک | ببر | شیر | پرنده | خوک |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۸ | ۱ | ۱۷ مزرعه | ۱ | ۱ | ۰ | ۰ |
- گربه و بعضی گربه‌سانان (ببر، شیر)
- مینک
- سگ
مینک(Mink)
بنابراین تا الان هیچ گزارشی از پرنده‌ها و خوک ندارن و احتمال زیاد این دو مورد به ویروس کرونای COVID-19 حساس نیستن و حتی توی شرایط آزمایشگاهی خیلی کم ویروس در اونا تکثیر پیدا کرد.
حیوانات خانگی چطوری به COVID-19 مبتلا میشن؟
آزمایشگاه
برای مطالعات مقدماتی و تو شرایط آزمایشگاهی تونستن تعدادی از حیوونا رو به کرونای COVID-19 مبتلا کنن اما چون تعداد این حیوونا کمه نمیشه اونا رو به جمعیت انسانی و نقش در همه گیری این بیماری تعمیم داد:
- از بین این حیوونا گربه از همه حساس‌تر بوده و تونسته بالینی به بیماری مبتلا بشه و حتی علائم بالینی بیماری رو نشون بده، غیر از این تونسته به گربه‌های دیگه توی آزمایشگاه هم منتقل کنه.
- حیوون دیگه‌ای که شرایط مشابه گربه داشت ولی با شدت کمتر، فرت بود. فرت یه پستاندار هست که بعنوان حیوون خونگی غیرعادی (اگزوتیک) نگهداری میشه. فرت حالت بالینی بیماری رو خفیف نشون داد و همچنان قابلیت انتقال بیماری به فرت‌های دیگه توی آزمایشگاه رو داشت. این ویژگی فرت و همچنین همستر طلایی/سوری میتونه به دانشمندا توی تهیه واکسن و دارو کمک کنه.
-
فرت(Ferret) 
همستر سوری/طلایی (Syrian/Golden hamster) - توی شرایط آزمایشگاهی سگ هم در مقام سوم تونست تست کرونارو مثبت نشون بده ولی برخلاف گربه و فرت بیماری بالینی نشون نداد و همه چی براش خیلی خفیف بود (درست مثل خوک و پرندگان).
- از بین انواع خفاش‌ها هم تونستن خفاش میوه خوار مصری رو به کرونا مبتلا کنن با این تفاوت که علائم بیماری رو نشون نمیدادن ولی می‌تونستن به خفاشای دیگه منتقلش کنن. این مدل مبتلا شدن اهمیت بیشتری داره چون اون حیوون خودش علائم بیماری رو نشون نداده ولی میتونه بعنوان ناقل بیماری عمل کنه و اونو به خفاشای دیگه منتقل کنه.
البته این نکته رو بگم که این نوع خفاش با خفاش نعل اسبی که حدس میزنن مخزن COVID-19 باشه از لحاظ ژنتیکی کاملا فرق دارن و خفاشای میوه خوار صرفا توی زمینه های تحقیقاتی استفاده میشن.
وضعیت فعلی کرونا و حیوانات خانگی در جهان چطوریه؟
حالا این همه شرایط آزمایشگاهی رو توضیح دادم که برسیم به اینکه واقعا چقدر وضعیت ابتلای حیوونای بیرون آزمایشگاه میتونه جدی و خطرناک باشه؟
اینجوری خیالتونو راحت کنم که تا الان در گزارشای OIE همه حیواناتی که خونگی، ساکن در مرزعه و سیستم پرورشی یا حتی باغ وحش بودن و علائم تنفسی خفیف نشون دادن و تست کروناشون مثبت شده تاریخچه‌شون خارج از چندحالت نبوده:
- حیوون در ارتباط نزدیک با افرادی بوده که به کرونا مبتلا بودن و بیماری رو با علائم شدید داشتن
- افرادی که مشکوک به کرونا بودن و علائم تنفسی خفیفی داشتن و در ارتباط با حیوونا بودن
- اون حیوان امکان گردش بیرون از خونه ی خودش رو داشته
طبیعتا حیوونایی که توی مزرعه و باغ وحش نگهداری میشن بخاطر نزدیک بودن غیر استاندارد قفس و جایگاه هر حیوان به بقیه می‌تونن باعث بیشتر پراکنده شدن بیماری بین حیوونا بشن؛ درست مثل اتفاقی که توی مزرعه ی پرورش مینک افتاد که تعداد زیادی مبتلا داشت. همچنین ببرهایی که توی باغ وحش بودن هم درنهایت باعث ابتلای تعدادی شیر به علائم خفیف تنفسی شدن. اما تقریبا همه این مواردی که مبتلا شده بودن بعد از چندهفته قرنطینه و نگهداری بهبود پیدا کردن.
برای تایید بیماری درحیواناتی که ارتباط نزدیک با افراد مبتلا یا مشکوک به COVID-19 دارن یه تست خاص تحت عنوان RT-PCR از نمونه‌های دهان، بینی و مدفوع گرفته میشه و اگه مثبت بشه باید اون حیوون از بقیه حیوونایی که مبتلا نشدن جدا بشه و حداقل تماس رو باهاش داشته باشن.
بنابراین تست روتین غیر از این شرایط خاص توصیه نمیشه.
علائم ابتلای حیوون خونگی به COVID-19 چیه؟
دقت کنین که اولین شرط لازم برای این که شک کنین حیوان خانگیتون علائم کرونا رو داره یا نه اینه که خودتون یا یکی از اعضای خانواده به کرونا مبتلا یا مشکوک به کرونا باشه یا اینکه حیوانتون بدون نظارت شما بیرون رفته باشه. در غیر اینصورت نیازی نیست نگران بشین.
علائم بیماری کرونا در حیوانات خانگی عبارتند از:
- تب
- سرفه
- بیحالی
- تنگی نفس و سخت نفس کشیدن
- ترشحات بینی/چشم
- اسهال
- استفراغ
برای کاهش احتمال آلودگی حیوان خانگی‌م به COVID-19 چه اقداماتی باید انجام بدم؟
دقیقا همون کارایی که خودتون و خانوادتون برای آلوده نشدنتون انجام میدین و مراعات می‌کنین رو برای حیوون خونگیتون هم باید انجام بدین. این بیماری نوظهوره و اطلاعات کمی ازش هست، بنابراین کمی دقت بیشتر در نگهداری از سگ و گربه و حیوانات خونگی دیگه میتونه خیالتون رو راحتتر کنه.
چیزی که تا الان محتمله اینه که حیوونای خونگیمون برای ما خطر ندارن، ولی بد نیستش در رابطه با کرونا و حیوانات خانگی یه سری مراقبتا محض احتیاط انجام بشه:
گردش و پیاده روی
- ارتباطتون رو با سایر افراد و حیوانات دیگه کم کنین
- از اونجا که بردن سگتون به پیاده‌روی برای سلامت هردوتون لازمه باید رعایت کنین که سگتون حتما قلاده داشته باشه و فاصله ۲ متری از افراد و حیوانات دیگه رو حفظ کنین
- به مکان‌های عمومی و شلوغ که سگ‌ها و افراد دیگه هم هستن (خصوصا حالت تجمعی و گروهی) نرید
- اجازه ندین غریبه‌ها و افراد دیگه حیوانتونو نوازش کنن
- تا جای ممکن اجازه ندین گربه‌تون برای گردش بیرون خونه بره
- ترجیحا تا یه مدتی دور آرایشگاه بردن حیوون خونگی و یا سپردنشون به پانسیون‌ها رو خط بکشین؛ ولی اگه مجبور شدین به اینجاها برید حتما خودتون ماسک بزنین و ۲ متر فاصله رو رعایت کنین
- به جز موارد اورژانسی و فوری، تو این مدت به کلینیک و بیمارستان‌های دامپزشکی مراجعه نکنید
ملاحظات داخل خونه
- اگر خودتون مشکوک و یا مبتلا به بیماری هستین خودتون رو از بقیه (از جمله حیوون خونگیتون) جدا کنین و از فرد دیگه‌ای بخواین تو این دوره از پت عزیزتون نگهداری کنه. اگه چنین فردی رو ندارین همیشه قبل و بعد ارتباط با حیوون خونگیتون ماسک داشته باشین و دستتونو بشورین
- همیشه قبل و بعد از تماس با حیوونتون، غذا، وسایل و دفعیاتش دستتونو بشورین؛ به بهداشت پتتون هم اهمیت بدین
- هر وسیله‌ای از پتتون که همراهتون بیرون بردین رو بعد برگشتن به خونه ضدعفونی کنین (قلاده، ظرف آب و غذا، اسباب بازی و…) درست مثل وسایل و خریدای خودتون
- به هیچ عنوان حیوونتون رو با ضدعفونی‌کننده‌ها، مواد شیمیایی مضر، وایتکس، الکل و هیدروژن پراکسید حمام و یا شست و شو ندین. پت رو که توصیه می‌کنیم نهایتش یک بار در ماه حموم کنین ولی اگه خیلی به تمیز شدنشون اصرار دارین کف دستو پاشونو میتونین با آب و شامپوی مخصوص خودشون بشورین. حواستون هم به حفظ رطوبت کف دست و پاشون باشه
- حیوان خانگی هیچ نیازی به ماسک زدن نداره
- اجازه ندین حیوونتون شما رو لیس بزنه و بوس و بغل کردن حیوونتون رو یه مدت بیخیال شین یا به حداقل برسونین، غذایی رو هم مشترک با هم نخورین
- محض احتیاط وسایل پتتون رو از آشپزخونه و جاییکه غذای خودتون رو آماده می‌کنین دورتر بذارین
- جای گاز و چنگ رو با آب و صابون بشورین
نظر شما چیه؟
ما در این مقاله سعی کردیم اطلاعات مفید و کاربردی در رابطه با کرونا و حیوانات خانگی به شما توضیح بدیم تا یکم از نگرانی‌هاتون کم کنیم. شما چقدر از COVID-19 و ارتباطش با پت‌ها اطلاع داشتین؟ برای مراقبت از خودتون و حیوون خونگیتون دربرابر COVID-19 چه کارایی انجام میدین؟ هنوز سوالی درباره ی کرونا براتون مبهمه؟
خوشحال می‌شیم نظرات و تجربیات خودتون رو با ما و سایر خوانندگان مقاله به اشتراک بذارین و اگه سوالی در مورد کرونا و حیوانات خانگی دارین توی کامنت ازمون بپرسین.
به امید اینکه هرچه زودتر از این برهه‌ی پراسترس گذر کنیم.
سلام ممنون از توضیحاتتون.اما سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که سگ ها به کرونا بیمار نمیشن اما گربه ها به دلیل داشتن یه سری DNA مشترک با کرونا مبتلا میشن و احتمال مرگشون هم هست.همانطور که گفتین پرنده ها و خوک ها هم دچار نمیشن و تا حالا موردی نبوده.
سلام آرین عزیز،
اولین کیس حیوون خونگی که تست کرونارو مثبت نشون داد یه سگ توی هنگ کنگ بود، بدون اینکه علائم بیماریو نشون بده. همونطور که توی مقاله نوشته شده، توی شرایط آزمایشگاهی هم سگ تونسته کرونا مثبت بشه ولی هیچ نشونه ای از بیماری نداشته (یعنی به بیماری بالینی مبتلا نشده) و فقط مقدار کمی ویروس توی بدنش تکثیر پیدا کرده( حتی پرنده و خوک هم مقدار کمی ویروسو تو بدنشون تکثیر دادن). از بین حیوونا گربه از همه حساس تر بوده و بیماری بالینیو با علائم نشون داده و تا الان هیچ گزارش مرگی بین گربه ها و گربه سانان نبوده و بجز تازه تزین کیس که از روسیه گزارش شده که معلوم نیست از کجا کرونا گرفته بقیه یا بیرون خونه میرفتن یا صاحبشون کرونا داشته 🙂
متاسفم ولی من ازین مطلبطون زیاد خوشم نیومد.چون خرگوش ها نمیتونن حموم برن پس باید واسشون چیکار کنیم؟
سلام سیاوش عزیز،
نظرتون محترمه. البته نکات این مقاله چیزیه که واسه سلامت خودتون و حیوون خونگیتون مهمه چه آدم خوشش بیاد چه نه لازمه رعایتشون کرد برای سلامتی.
خرگوش ها مثل گربه ها ذاتا موجودات تمیزین و خودشون مدام به نظافت خودشون میرسن. اگه خیلی کثیف بودن میتونین ماهی یکبار با شامپوی خودشون حموم ببرینشون یا ترجیحا با پارچه ی نمدار روی بدنش بکشین. غیر از اون خود حمام کردن به اکثر خرگوشا استرس زیادی وارد میکنه که میتونه واسشون خطرناک باشه.
🤗
سلام من دوعدد بچه گربه رو پیدا کردم وبا شیر پاستوریزه بزرگشون کردم الان تقریبا دوماهشونه و مشکل ریزش مودارن و بصورت دایره ای موهاشون میریزه لطفاً بگین چرا موهاشون میریزه با تشکر از شما
سلام یگانه جان،
احتمالا مشکل پوستی قارچی پیدا کردن. برای تشخیص قطعی میتونین حضوری به بیمارستان دامپزشکی مراجعه کنین و اگه امکانش رو ندارین میتونین مراحل ثبت مشاوره آنلاین رو انجام بدین تا بتونیم بهتر راهنماییتون کنیم:
با مشاوره دامپزشکی آنلاین کنار شما هستیم (سوال مستقیم و تخصصی از دامپزشکان پت پرس)
لطفا نژاد پیکینز رو معرفی کنید🙏
سلام آراد عزیز،
ممنون که پیشنهادتون رو به اشتراک گذاشتین، حتما توی برنامه های آتی قرارش میدیم.