چرا گربه‌ها همه جای دنیا این همه طرفدار و کشته مرده دارن؟ نظریه‌های زیادی در این مورد وجود داره ولی به نظر میاد مهم‌ترین دلیلش رفتارهای فوق‌العاده عجیب و غریب و بامزه این حیوونا باشه. از این که می‌تونین گربه‌تونو با کشیدن یک مربع دورش روی زمین “به دام بندازین” گرفته، … تا گربه‌هایی که از دیدن یک خیار ساده و بی‌آزار وحشت می‌کنن. گربه‌ها واقعا سرگرم‌کننده هستن. اما این حیوونا یک رفتار خیلی جالب دیگه هم دارن که شاید تا حالا به چشم شما نخورده باشه: واکنش‌های عجیبی که به یک گیاه از خانواده نعناع نشون می‌دن. گیاه کت نیپ برای گربه اهلی و همین‌طور چندین نوع از گربه‌سانان وحشی خیلی جذابه و به نظر میاد که خل و چل‌شون می‌کنه.
تو این مقاله میخوایم ببینیم اثرات کت نیپ بر روی گربه‌ها چیه، دلایل واکنش گربه‌ها به نعنای گربه‌ای چیه و چرا این حیوونا این‌قدر بهش علاقه دارن، و آیا ممکنه گربه بیش از حد این گیاه بخوره و به قول معروف اوردوز بشه یا نه. خیالت راحت، ما این راهو بلدیم و همه چی رو بهت توضیح می‌دیم، فقط کافیه که تا آخر این مطلب پت پرس با ما همراه باشی.
کت نیپ گربه چیست؟
کت نیپ (Catnip) که بهش کت مینت، نعنای گربه‌ای یا پونه سای گربه‌ای هم می‌گن، یک گیاه از خانواده نعناع با اسم علمی نپتا کاتاریا (Nepeta cataria) هست که برگ‌هایی شبیه پر به رنگ سبز روشن داره و گل‌هاش بنفش یا ارغوانی کم‌رنگه. کت نیپ تو قسمت‌های مختلفی از اروپا و آسیا رشد می‌کنه و یک جور علف هرز حساب می‌شه.
توی بعضی کشورا از برگ‌های این گیاه برای تهیه چایی یا دمنوش استفاده می‌کنن و کارشناسای طب سنتی می‌گن گل کت نیپ برای برطرف کردن سرفه موثره. تو ترکیب بعضی از اسپری‌های ضد حشره طبیعی هم از این گل استفاده می‌شه.
کت نیپ چه تاثیری روی گربه‌ها می‌ذاره و چرا گربه‌ها اونو و دوست دارند؟
کت نیپ می‌تونه هم تو گربه‌های نر و هم تو ماده‌ها موثر باشه و معمولا رفتارهایی مثل عشق و محبت، آرامش و شادی رو به وجود میاره. بعضی گربه‌ها هم ممکنه رفتارهایی مثل بازیگوشی یا حتی بعضی وقتا پرخاشگری رو نشون بدن.
واکنش گربه‌ها به کت نیپ معمولا این‌جوریه: بوش می‌کنن، لیسش می‌زنن، گازش می‌گیرن، خودشونو بهش می‌مالن یا روش غلت می‌زنن، سرشونو تکون می‌دن، آب از لب و لوچه‌شون سرازیر می‌شه، صداهایی در میارن و حتی با پاهای عقب‌شون لگد می‌زنن.
برگ‌های کت نیپ یک نوع روغن جذب کننده گربه به نام نپتالاکتون دارن که بوش می‌تونه باعث تغییرات رفتاری تو گربه‌ها بشه. البته اگه بخوایم دقیق‌تر بگیم، برگ‌ها، ساقه‌ها و دونه‌های این گل یک نوع روغن فرّار دارن که داخلش یک ماده شیمیایی به اسم نپتالاکتون هست.
نعنای گربه‌ای موقع صدمه دیدن برگ‌ها یا ساقه‌هاش نپتالاکتون آزاد می‌کنه. این ماده شبیه هورمون‌های جنسی گربه است و احتمالا به همین خاطره که این حیوونا ازش لذت می‌برن.
از طرفی گفته شده که دود کردن کت نیپ (مثل سیگار) تو آدما تاثیراتی شبیه ماری جوانا یا ال‌اس‌دی داره و شاید روی گربه‌ها هم این‌جور اثری داشته باشه، ولی یک نکته دیگه هم اینه که مغز گربه با مغز ما فرق داره و ممکنه حس “رفتن به فضا” براشون دقیقا مثل آدمی که ماری جوانا کشیده نباشه.
همین‌طور این گیاه می‌تونه باعث کاهش اضطراب و استرس گربه بشه و حتی دردهاش رو تسکین بده. بعضی از دامپزشکا توصیه می‌کنن که اگه مجبورین گربه‌تونو مدت طولانی توی خونه تنها بذارین، برای کم شدن اضطراب جداییش از کت نیپ استفاده کنین. خیلی مختصر و مفید بگم، ما توی این ایبوک میخوایم یادتون بدیم چطوری گربه بی تفاوت و حرف گوش نکن تون رو تبدیل به گربه ای مودب و باتربیت کنید و ازش به خوبی مراقبت کنید جوری که هیج وقت مریض نشه🤩 یه سری بازی هم آموزش دادیم که با پیشی جان انجام بدین تا کیفش کوک بشه و دعا به جون تیم پت پُرس کنه 😺 نه. تحقیقات نشون داده که فقط حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از گربه‌ها در مقابل گیاه کت نیپ واکنش رفتاری دارن. جالب اینجاست که ژنتیک گربه مشخص می‌کنه که از این گیاه خوشش میاد یا نه. به نظر می‌رسه که تقریبا یک سوم تا نصف گربه‌های بالغ تحت تاثیر کت نیپ قرار نمی‌گیرن. البته بعضی از دانشمندای دیگه هم می‌گن که شاید پونه سای گربه‌ای رو همه اونا تاثیر داره اما بعضیاشون واکنش‌های فعالی نشون نمی‌دن و عکس‌العمل‌شون منفعلانه است. به نظر میاد که واکنش این حیوونا به کت نیپ یک صفت ژنتیکی غالبه (یعنی اگه یکی از والدین یا هر دو تا این‌جوری باشن همه بچه‌ها هم این صفت رو دارن). سن، جنسیت و عقیم یا بارور بودن گربه‌ها هم روی شدت واکنش‌شون به کت نیپ تاثیر داره. اگه گربه شما هم جزء اون گروهیه که به کت نیپ هیچ عکس‌العملی نشون نمی‌دن، می‌تونین گیاه سیلور واین (silver vine) رو امتحان کنین. حالت سرخوشی و لذت ناشی از نعنای گربه‌ای خیلی شدیده ولی معمولا خیلی زود هم از بین می‌ره. مدت زمان تاثیر این گیاه بین گربه‌های مختلف فرق داره. برای بیشتر گربه‌ها معمولا رفتارهای مربوط به بو کشیدن Catnip بین ۵ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشه و بعد کم کم از بین می‌ره، هرچند که بعضی از گربه‌ها واکنش خیلی شدیدتر و طولانی‌تری نشون می‌دن. بعد از این که لذت و نشئه کت نیپ از سر گربه پرید، ممکنه تا حدود ۳۰ دقیقه یا بیشتر (حتی دو ساعت) حساسیت حیوون به بوی اون از بین بره، یعنی برای این که گربه‌تون دوباره به این گیاه حساس بشه و واکنش نشون بده مجبور شین ۳۰ دقیقه از بوی کت نیپ دور نگهش دارین. اینجا بد نیست اینم بگم که نعنای گربه‌ای وقتی کهنه بشه اثرش از بین می‌ره چون روغنش خیلی سریع می‌پره، پس باید توی یک ظرف دربسته و داخل فریزر نگهش دارین تا تازه بمونه. کت نیپ برای بچه گربه‌ها ضرری نداره، اما بیشتر این حیوونا تا قبل از سن ۶ ماهگی تا یک سالگی به این گیاه هیچ واکنش قابل توجهی نشون نمی‌دن. (مطلب مرتبط: نگهداری از بچه گربه) نه. خوردن این گیاه برای گربه ضرر نداره و تا حالا چیزی درباره عوارض کت نیپ گزارش نشده، و حتی ممکنه برای دستگاه گوارش حیوون مفید هم باشه. البته بعضی جاها از این گیاه به عنوان داروی ضد اسهال برای آدما استفاده می‌شه. پس باید مراقب باشین که گربه‌تون تو خوردن کت نیپ زیاده‌روی نکنه چون ممکنه دچار ناراحتی گوارشی بشه. مصرف بیش از حد کت نیپ می‌تونه باعث ایجاد مشکلاتی مثل استفراغ و اسهال، سرگیجه یا مشکل تو راه رفتن گربه‌ها بشه. هر دفعه مقدار کمی از این گیاه رو استفاده کنین و اگه شک دارین از دامپزشک درباره مقدار مصرفش بپرسین. (مطلب مرتبط: بیماری گوارشی گربه)
از کت نیپ گربه می‌شه به روش‌های مختلفی استفاده کرد: اسپری کت نیپ گربه برای حیوونایی که بعد از خوردن این گیاه دچار ناراحتی معده می‌شن گزینه خیلی خوبیه. می‌تونین روی اسباب بازی مورد علاقه یا اسکرچر گربه از این اسپری‌ها استفاده کنین. البته خیلی از گربه‌ها هم به اسپری‌هایی که تو بازار فروخته می‌شه (و بیشترشون نپتالاکتون کافی ندارن) زیاد علاقه‌ای نشون نمی‌دن. همین‌طور می‌شه پودر کت نیپ خشک شده رو روی وسایل یا جاهایی که می‌خواین بپاشین، یا وسایل رو توی این پودر بغلتونین. اگه دوست دارین بیشتر درباره وسایل گربه بدونین اینجا کلیک کنین. با توجه به این که گربه‌های حساس به کت نیپ همیشه و هر دفعه واکنش شدیدی بهش نشون می‌دن، می‌شه از این گیاه به عنوان یک وسیله کمک آموزشی قوی استفاده کرد. مثلا اگه می‌خواین بچه گربه‌تون دیگه روی مبل‌ها ناخون نکشه می‌تونین یک مقدار برگ کت نیپ روی اسکرچر گربه بمالین تا براش جذاب‌تر بشه و سراغ وسایل دیگه نره. یا اگه تخت تازه‌ای برای حیوون خریدین کافیه یک ذره از عصاره این گیاه روش بپاشین تا بچه گربه‌تون عاشق تخت جدیدش بشه. همین‌طور می‌شه برای سرگرم کردن گربه‌هایی که تو خونه حوصله‌شون سر می‌ره، اسباب بازی‌های گربه رو با کت نیپ براشون جذاب‌تر کنین. کافیه یک تیکه برگ نعنای گربه‌ای تو یک جوراب کهنه بذارین و بعد گره بزنیدش، یا برگ این گیاه رو توی یک پاکت کاغذی کوچیک بذارین و پاکت رو مچاله کنین تا به شکل توپ در بیاد و حیوون مدتها با همین اسباب بازی‌های ساده سرگرم بشه و کیف کنه. برای خرید کت نیپ گربه می‌تونین به فروشگاه‌های حیوانات خانگی سر بزنین. اسپری کت نیپ بیفار و اسپری دکتر کلادرز دو تا از برندهای معروف این محصول هستن. خود گیاه رو هم شاید بشه تو عطاری یا گل فروشیا پیدا کرد. همون‌طور که گفتیم این گیاه توی طبیعت هم رشد می‌کنه و یک نوع علف هرزه. عکس کت نیپ رو جستجو کنین و هر وقت بیرون از شهر می‌رین چشم‌تون به زمین باشه. اگه بتونین پیداش کنین و تو خونه بکاریدش، قطعا بهترین هدیه برای گربه‌تونه. گربه‌ها ظاهرا از این گیاه لذت می‌برن ولی ما هم نباید صرفا برای سرگرمی خودمون هر موقع دوست داشتیم بهشون کت نیپ بدیم. همین‌طور باید موقعی که رفتن تو حس، مزاحم‌شون نشیم یا مثلا سعی نکنیم نوازش‌شون کنیم، و اینم یادتون نره که حیوونا هم باید حق انتخاب داشته باشن.
کت نیپ برای گربه‌ها گیاه عجیبیه. شیر، ببر، پلنگ، جگوار و گربه‌های خونگی همگی عاشق این گیاه معطر هستن. فقط یک یا دو بار بو کشیدن اون کافیه تا گربه‌تون از خود بیخود بشه و شروع کنه به لیسیدن، جویدن و غلت زدن روی زمین. بعضی گربه‌ها با نعنای گربه‌ای آروم و ریلکس می‌شن و بعضیای دیگه هم سرخوشی خودشونو با بازیگوشی و پرخاشگری نشون می‌دن. خوشبختانه این گیاه اعتیادآور نیست و خوردنش هم ضرری نداره (البته اگه بیش از حد مصرف نشه)، و خیلی راحت می‌شه پشت یک پنجره آفتاب‌گیر پرورشش داد. حتی می‌تونین با کاشت کت نیپ تو یک گلدون و یک مقدار گندم، جو یا چاودار تو چند تا گلدون دیگه یک باغ مخصوص برای گربه‌تون بسازین. این‌جوری حیوون علاوه بر این که کلی ذوق می‌کنه، ممکنه کمتر هم سراغ گل و گیاهای شما بره و احیانا خراب‌شون کنه. فقط اگه می‌خواین کت نیپ رو توی خاک حیاط بکارین باید بدونین که این گیاه هم مثل بیشتر اعضای دیگه خانواده نعناع فوق‌العاده سریع رشد می‌کنه و پخش می‌شه و تا بخواین به خودتون بیاین می‌بینین همه جا رو گرفته و حیاط خونه شما هم شده محل صفای گربه‌های محل. اگه قصد نگهداری از گربه رو دارین و تا حالا تجربه‌ای در این مورد نداشتین، توصیه می‌کنیم حتما مقالات قسمت نگهداری از گربه رو بخونین. تا حالا از کت نیپ گربه یا اسپری کت نیپ برای خوشحال کردن گربه‌تون استفاده کردین؟ تجربیات‌تون رو با ما و بقیه‌ی کاربرها به اشتراک بذارین! اگه سوالی هم دارین، پت پرس همیشه اینجاست! منبع: petmd
آیا Catnip روی همه گربه‌ها تاثیر می‌ذاره؟
تاثیر نعنای گربه‌ای چقدر ادامه پیدا می‌کنه؟
آیا برای بچه گربه‌ها هم می‌تونیم از کت نیپ گربه استفاده کنیم؟
آیا خوردن پونه سای گربه‌ای برای اونا بد نیست؟
آیا ممکنه مصرف زیاد کت نیپ برای گربه اوردوز ایجاد کنه؟
روش استفاده از Catnip برای گربه
استفاده آموزشی یا تفریحی از نعنای گربه‌ای
کت نیپ گربه از کجا بخریم؟
آیا استفاده از پونه سای گربه‌ای از نظر اخلاقی درسته؟
جمع‌بندی
