کم خونی گربه (Anemia) یعنی کم شدن تعداد گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین خون یا هر دوتای اینا. گلبول‌های قرمز تو مغز استخون ساخته میشن و بعدش حدود ۲ تا ۳ ماه تو خون حیوون می‌چرخن و اکسیژن رو به همه اعضای بدن می‌رسونن. گلبول‌هایی که عمرشون تموم شده یا آسیب دیدن از توی خون خارج میشن و بدن مواد داخل اونا رو جذب می‌کنه تا گلبول‌های جدیدی بسازه. کم خونی یا آنمی گربه در اصل خودش یک بیماری نیست بلکه به خاطر بعضی بیماری‌های گربه به وجود میاد و در واقع می‌تونه نشونه این بیماری‌ها باشه. بعضی وقتا دلایل ایجاد کم خونی مشکلات خطرناکی هستن که باید هر چه زودتر برای درمان‌شون اقدام کنین. خیالت راحت، ما این راهو بلدیم و تو این مقاله می‌خوایم علائم، علت‌ها، پیشگیری و درمان کم خونی گربه‌ها رو براتون توضیح بدیم پس با پت پرس همراه باشید!
علائم آنمی گربه
خونْ اکسیژن رو به همه اعضای بدن می‌رسونه پس علائم کم خونی مثل علائم کمبود اکسیژنه.
- شایع‌ترین علامت کم خونی گربه اینه که رنگ لثه‌هاش تغییر می‌کنه. رنگ طبیعی لثه صورتیه پر رنگه، ولی تو گربه‌های کم خون لثه‌ها صورتی کم رنگ یا سفید هستن.
- از بین رفتن گلبول‌های قرمز ممکنه باعث زردی بشه، یعنی سفیدی داخل چشم، پوست یا لثه حیوون به رنگ زرد دربیاد.
- از طرفی سرعت تنفس و ضربان قلب زیاد می‌شه. تو آنمی‌های شدید حیوون ممکنه برای نفس کشیدن هم مشکل پیدا کنه.
- یکی دیگه از علائم کم خونی در گربه‌ها بی‌حالی و کم شدن استقامت و انرژی حیوونه. گربه‌ای که آنمی داره معمولا زیاد بازی نمی‌کنه یا بیشتر از مقدار عادی می‌خوابه. (مطلب مرتبط: بی حالی گربه)
- اگه کم خونی به خاطر عفونت یا واکنش التهابی ایجاد شده باشه احتمال داره علائمی مثل تب و از دست دادن اشتها هم ببینین. اگه خونریزی در معده یا روده وجود داشته باشه مدفوع سیاه می‌شه یا شاید توی مدفوع یا استفراغش خون ببینین. (مطلب مرتبط: عفونت گربه)
- تغییر رنگ ادرار هم می‌تونه علامت تخریب گلبول‌های قرمز باشه. حتی ممکنه رنگ ادرار حیوون صورتی بشه که علامت خونریزیه.
- ضمنا زخم یا التهاب دستگاه گوارش ممکنه باعث اسهال مزمن یا استفراغ گربه هم بشه.
در کل علائم کم خونی گربه می‌تونه خیلی مبهم و خفیف باشه و معمولا تا زمانی که مشکل خیلی شدید نشده این علائم هم به چشم نمیان. در ضمن اگه حیوون یک مدت طولانی این مشکل رو داشته ممکنه بدنش سازگار بشه و اصلا هیچ علامت خاصی نشون نده. خیالت راحت، ما این راهو بلدیم پس در صورت دیدن هر کدوم از علائم کم خونی می‌تونید از دامپزشکای پت پرس مشورت بگیرین.
دامپزشک برای تشخیص قطعی آزمایش خون می‌گیره و احتمالا آزمایش‌های دیگه‌ای هم انجام می‌ده تا علت کم خونی مشخص بشه.
علت کم خونی گربه
برای درمان کم خونی گربه باید اول علت این مشکل رو پیدا کنیم. متاسفانه خیلی از بیماری‌ها و مشکلات می‌تونن باعث آنمی بشن. اما کم خونی به ۳ علت عمده به وجود میاد:
۱- از دست دادن خون
- تروما یا صدمه دیدن رگ‌ها یا اعضای بدن که باعث خونریزی خارجی یا داخلی می‌شه. کم خونی شدید گربه در حدی که حیوون بیشتر از یک سوم حجم خونش رو با سرعت از دست بده می‌تونه باعث شوک و حتی مرگ بشه.
- آلودگی شدید به انگل‌ها مثل کنه و کک در گربه یا کرم قلاب‌دار (این مساله مخصوصا می‌تونه باعث کم خونی بچه گربه بشه چون سرعت خون‌سازی تو بدن بچه گربه‌ها کمتره)
- خونریزی داخلی (مثلا زخم معده)
- تومورهای دستگاه گوارش، کلیه‌ها یا مثانه که شروع به خونریزی میکنن (ممکنه تومور خوش‌خیم باشه یا بدخیم)
- بیماری‌هایی که از لخته شدن خون جلوگیری میکنن
۲- همولیز (تجزیه و تخریب گلبول‌های قرمز خون)
- بیماری‌های خود ایمنی (یعنی سیستم ایمنی بدن اشتباهی به بافت‌های خود بدن حمله می‌کنه)
- ویروس FLV یا لوسمی گربه ( سرطان خون)
- کم خونی عفونی گربه‌ها که به خاطر آلودگی به بعضی میکروب‌ها و بیماری‌های انگلی مثل باکتری‌های Haemobartonella و انگل‌های Cytauxzoon به وجود میاد (و معمولا با نیش کک و کنه و شپش منتقل میشن)
- مواد سمی برای گربه
- سرطان
۳- کم شدن تولید گلبول‌های قرمز
- هر نوع بیماری شدید یا مزمن (مثل بیماری مزمن کلیه یا کبد)
- تغذیه خیلی ضعیف یا متعادل نبودن تغذیه
- بیماری‌های خود ایمنی
- ویروس FLV و AIDS (البته در واقع ایدز گربه با ایدز ما فرق داره و بهش می‌گن FIV)
- مواد شیمیایی یا سمی
- سرطان
حالا اجازه بدین بعضی از علت‌های کم خونی گربه رو دقیق‌تر بررسی کنیم:
بیماری مزمن کلیه
یکی از علت‌های مهم کم خونی گربه‌ها بیماری مزمن کلیه است که خیلی شایعه و تقریبا تو ۱۵ تا ۳۰ درصد گربه‌های پیر دیده می‌شه. کلیه یک نوع هورمون ترشح می‌کنه که به بدن دستور می‌ده گلبول‌های قرمز بسازه. وقتی سلول‌های کلیه از بین می‌رن، مقدار کمتری از این هورمون ترشح می‌شه و تولید گلبول‌های قرمز هم کم می‌شه. حدود ۳۰ تا ۶۵ درصد از گربه‌هایی که بیماری مزمن کلیه دارن آنمی می‌گیرن. (مطلب مرتبط: بیماری کلیوی گربه)
برای گربه‌هایی که به خاطر این بیماری کم خون شدن یک دارو به اسم داربپوتین هست که مثل اون هورمونه عمل می‌کنه و می‌تونه تو ۶۰ تا ۶۵ درصد از حیوونا کم خونی رو از بین ببره. البته این دارو باید هر هفته تزریق بشه و دامپزشک هم باید مراقب عوارض جانبیش باشه. ضمنا باید یک مکمل یا قطره آهن برای گربه هم از دکتر بگیرین (و حواس‌تون باشه که اونم طبق دستور مصرف کنین تا مشکلی پیش نیاد).
بیماری‌های ژنتیکی
بعضی مشکلات ارثی هم می‌تونه باعث کم خونی در گربه‌ها بشه، مثلا کمبود یک نوع آنزیم به اسم پیروات کیناز که تو نژادهایی مثل گربه حبشی (آبیسینین) و سومالی دیده می‌شه، یا بیماری پورفیریا.
بیماری‌های مغز استخون
این بیماری‌ها هم باعث میشن که اول گلبول‌های سفید، بعد پلاکت‌ها و آخرش هم گلبول‌های قرمز به اندازه کافی ساخته نشن.
علت بیشتر موارد این بیماری مشخص نیست ولی دلایل زیر می‌تونن باعث ایجاد این مشکل بشن:
- عفونت‌ها (مثلا ویروس لوسمی گربه)
- مصرف بعضی داروها (مثل متیمازول یا بعضی از داروهای شیمی درمانی)
- بعضی سم‌ها
- پرتودرمانی
- اختلال سیستم ایمنی
دامپزشک می‌تونه از بعضی داروها (مثلا آنتی بیوتیک، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و داروهای تحریک کننده مغز استخون) استفاده کنه و اگه یک اهدا کننده مناسب پیدا بشه هم پیوند مغز استخون انجام بده.
ایزو اریترولیز گربه‌های نوزاد
ایزو اریترولیز نوزاد یک بیماری ایمونولوژیکه و موقعی اتفاق میفته که تو آغوز گربه مادر آنتی بادی‌های ضد گلبول‌های قرمز گربه‌های نوزاد وجود داشته باشه. آغوز اون مایع زرد رنگی پر از آنتی بادی و مواد معدنیه که بعد از زایمان و قبل از ترشح شیر واقعی، تولید می‌شه.
این مساله می‌تونه به خاطر تماس مادر با یک گروه خونی دیگه تو بارداری‌های قبلیش یا تزریق خون ناسازگار بهش ایجاد بشه. گربه‌هایی که گروه خونی‌شون B باشه هم آنتی بادی‌های ضد گروه خونی A دارن.
نوزادا موقع تولد مشکلی ندارن ولی اگه از این آغوز بخورن در عرض۲ تا ۳ روز کم خونی همولیتیک شدیدی می‌گیرن.
بیماری هموبارتونلا در گربه
بیماری هموبارتونلا (یا در اصل هموبارتونلوزیس) به خاطر یک نوع میکروب به اسم هموبارتونلا فلیس به وجود میاد که دو نوع کوچیک و بزرگ داره و انگل گلبول‌های قرمز گربه‌هاست.
برای این میکروب اسم‌های جدیدی انتخاب کردن: به نوع بزرگش می‌گن مایکوپلاسما هموفلیس و به نوع کوچیکش هم می‌گن مایکوپلاسما همومینوتوم، و ظاهرا نوع اول خطرناک‌تره.
برای درمان هموبارتونلوزیس از آنتی بیوتیک استفاده می‌شه. معمولا دامپزشکا داکسی سایکلین تجویز میکنن چون اثرات جانبیش تو گربه کمتر از بقیه انواع تتراسایکلینه، ولی اگه حیوون بهش حساسیت داشت انروفلوکساسین تجویز می‌شه.
هیپوفسفاتمی
هیپوفسفاتمی هم ممکنه باعث کم خونی بشه. هیپوفسفاتمی کمبود فسفات توی خونه و تو گربه‌های مبتلا به دیابت یا کبد چربی یا گربه‌هایی که بعد از یک مدت سوء تغذیه یک دفعه غذای زیادی می‌خورن اتفاق میفته.
سوء تغذیه
اگه مواد لازم برای تشکیل ساختن گلبول‌های قرمز به اندازه کافی تو رژیم غذایی حیوون وجود نداشته باشه، ممکنه کم خونی بگیره. مهم‌ترین موادی که برای خون‌سازی لازمن شامل آهن، مس، ویتامین ب۱۲، ویتامین ب۶، ریبوفلاوین، نیاسین و ویتامین‌ای هستن.
بیماری‌های دیگه
بعضی مشکلات دیگه مثل التهاب یا عفونت طولانی و اختلالات هورمونی مثل هیپو یا هایپرآدرنوکورتیسیسم (اختلال غده فوق کلیوی) یا کم کاری تیروئید هم می‌تونن کم خونی رو به وجود بیارن.
مواد سمی برای گربه
- بعضی از داروهای انسانی مثل استامینوفن، آسپرین، ناپروکسن و پنی‌سیلین و خیلی از داروهای آنتی بیوتیک و ضد انگل دیگه
- بعضی گیاها مثل بلوط و افرای قرمز
- غذاهایی مثل باقلا، پیاز و سیر
- مواد شیمیایی مثل سم موش و فلزات سنگین مثل مس، سرب، سلنیوم و روی
آیا گربه‌ها هم کم خونی فقر آهن می‌گیرن؟
کم خونی فقر آهن بین آدما خیلی شایعه ولی تو گربه‌ها خیلی به ندرت دیده می‌شه، مگه این که حیوون یک مدت طولانی خون نسبتا زیادی از دست بده یا اوضاع رژیم غذاییش خیلی افتضاح باشه.
درمان کم خونی گربه
برای درمان کم خونی گربه باید اون بیماری زمینه‌ای که باعث آنمی شده رو معالجه کنیم. مثلا ممکنه دامپزشک به حیوون داروهای ضد انگل بده یا جراحیش کنه. برای بیماری‌های خود ایمنی هم از داروهای استروئیدی یا انواع دیگه داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی استفاده می‌شه.
برای درمان کم خونی گربه هم دارو مهمه، هم رژیم غذایی. مثلا بعضی شرکت‌ها غذا برای آنمی گربه مبتلا به نارسایی کلیه می‌سازن. این غذاهای مخصوص به کلیه‌های حیوون کمک می‌کنه تا مدت بیشتری و با فشار کمتری کار کنن.
اگه کم خونی اونقدر شدید شده که احتمال تلف شدن حیوون وجود داره، انتقال خون به گربه لازمه تا زنده بمونه و بعد بشه مشکل اصلی رو برطرف کرد. گربه‌ها دو نوع گروه خونی اصلی دارن و حتما باید گروه خونی که می‌خوایم تزریق کنیم باهاشون سازگار باشه.
چگونه از کم خونی گربه پیشگیری کنیم؟
بهترین کاری که می‌تونیم انجام بدیم پیشگیریه. گربه‌تون رو تو خونه نگه دارین و از آلوده شدنش به چیزایی مثل کک و انگل‌های روده‌ای جلوگیری کنین. کنترل کک و کنه و شپش تو کل سال لازمه، حتی برای گربه‌هایی که از خونه بیرون نمی‌رن. گربه‌هایی هم که سن‌شون بالا رفته حتما باید مرتب معاینه بشن تا اگه مشکلی دارن دامپزشک سریع اقدام کنه.
اگه می‌خواین با انواع بیماری انگلی در گربه آشنا بشین سری به مطلب انگل گربه بزنید.
جمع بندی
کم خونی گربه‌ها ممکنه به دلایل خیلی مختلفی ایجاد بشه، از میکروب و انگل گرفته تا مشکلات ژنتیکی و بیماری‌های حادی مثل سرطان. بیشتر علائمش هم چیزای کلی مثل بی اشتهایی و ضعف و بی‌حالیه که تو بیشتر بیماریا وجود داره و خیلی به تشخیص مشکل کمکی نمی‌کنه. ولی مهم‌ترین علامتی که می‌تونه نشون بده حیوون به احتمال زیاد دچار آنمی شده، کم رنگ شدن لثه‌هاست. برای درمان کم خونی گربه هم دارو اهمیت داره و هم نوع غذایی که میخوره، اما مهم‌ترین کار شناسایی علت کم خونی اونه.
بازم تاکید میکنم که اگه به آنمی داشتن یا نداشتن گربه‌تون شک کردین یا دیدین خونریزی داره (مخصوصا خونریزی داخلی که با علائمی مثل مدفوع سیاه یا تغییر رنگ ادرار مشخص می‌شه) حتما به دامپزشک نشونش بدین چون این مشکل می‌تونه نشونه بعضی مشکلات جدی باشه که باید سریع درمان‌شون کنین.
اگه گربه‌تون کم خونی داره از تجربیات‌تون برامون بگین که چه راهی برای درمان کم خونی گربه امتحان کردین؟ اگر سوالی هم دارین حتما از پت پرس بپرسید!
منبع: vcahospitals
