کلیه یه عضو مهم و حیاتی برای گربه‌هاست و وظایف زیادی رو انجام میده. کنترل فشار خون، تولید هورمون‌ها، تصفیه خون و کمک به تولید گلبول‌های قرمز از جمله کارهای مهم کلیه‌هاست. کلیه گربه با بالا رفتن سن ممکنه از کار بیفته و اگه به موقع درمان و کنترل نشه میتونه باعث مشکلات سلامتی زیادی برای گربه بشه.
البته فقط گربه‌های پیر نیستن که در معرض خطر قرار دارن؛ بعضی بچه‌گربه‌ها با بیماری کلیوی متولد می‌شن و ضربه، حادثه، سموم و عفونت گربه هم میتونه باعث به وجود اومدن بیماری کلیوی گربه بشه. شاید با خوندن همین چند خط به عنوان یه صاحب دلسوز، استرس سراغتون اومده باشه.
اما خیالت راحت ما این راهو بلدیم و تو این مقاله می‌خوایم در مورد مشکلات و بیماری‌های کلیوی گربه صحبت کنیم و در مورد دلایل بیماری، علائم و نشانه‌ها و راه‌های درمان و کنترل بیماری بهتون اطلاع بدیم تا در صورت نیاز سریع اقدام کنید. پس در ادامه با ما در پت پرس همراه باشید.
وظیفه و عملکرد اصلی کلیه گربه چیه؟
برای اینکه درک بهتری از بیماری کلیه گربه پیدا کنیم بهتره اول در مورد عملکرد و وظایف کلیه صحبت کنیم و ببینیم این عضو کوچولو چه خدمتی برای گربه‌مون انجام میده.
کلیه یکی از اندام‌های فوق العاده در بدن گربه است و کارکردهای حیاتی و خیلی مهمی انجام میده. کلیه گربه حدود ۲۰% خون بدن رو فیلتر و تصفیه می‌کنه، مایعات بدن و تعادل الکترولیتی رو تنظیم می‌کنه و به تنظیم فشار شریانی و تعادل بازی اسیدی بدن گربه کمک می‌کنه.
کلیه به دفع کلسیم اضافی و تولید شکل فعال ویتامین D هم کمک زیادی می‌کنه و نقش مهمی در متابولیسم برخی مواد معدنی مهم داره.
البته علاوه بر همه این‌ها، کلیه مسئول دفع مواد زائد و شیمایی متابولیسم از طریق ادرار هم هست. اگه کلیه گربه به هردلیلی خوب کار نکنه، عواقب و پیامدهای خیلی بدی برای سلامتی گربه پیش میاد.
انواع مشکلات و بیماری‌های کلیوی در گربه‌ها
بیماری مزمن کلیه (CKD)
به از دست رفتن تدریجی و مداوم عملکرد کلیه در طول زمان، بیماری مزمن کلیه گربه می‌گن. CKD در بین تمام انواع بیماری های کلیوی گربه‌ها از همه شایع‌تر و رایج‌تره.
حدود ۱ تا ۳% از گربه‌ها در طول زندگیشون به این مشکل مزمن کلیوی مبتلا می‌شن. این بیماری که باعث مرگ و میر گربه‌ها میشه در طی چند ماه یا حتی چند سال به وجود میاد. متاسفانه آسیب‌ها و صدماتی که این بیماری به گربه وارد می‌کنه برگشت پذیر نیست و گربه تا آخر عمرش با عوارض ناشی از بیماری دست و پنجه نرم می‌کنه.
احتمال شیوع بیماری مزمن کلیه گربه (CKD) با افزایش سن بیشتر میشه و براساس اطلاعات سایت todaysveterinarypractice، حدود ۳۰ تا ۵۰% گربه‌های بالای ۱۵ سال مبتلا به این مشکل کلیوی هستن.
میزان فراوانی این بیماری در گربه‌های ماده و نر به یک اندازه است؛ اما این بیماری در گربه‌های نر به خاطر تفاوت‌های ساختاری مجاری ادراریشون زودتر و در سنین پایین‌تری تشخیص داده میشه.
دلایل بروز نارسایی حاد کلیوی و از کار افتادن کلیه گربه
این مشکل کلیوی گربه در طی چند روز یا چند هفته و خیلی ناگهانی به وجود میاد و در هر سنی ممکنه برای گربه پیش بیاد. اگر در مورد دلایل مختلف بروز نارسایی اطلاعات کافی داشته باشیم می توانیم در صورت نیاز سریعا اقدام کنیم. خیالت راحت ما این راهو بلدیم و بهت اطلاعات لازم رو می دیم. خب همون طور که گفتیم این مشکل دلایل متعددی میتونه داشته باشه که در ادامه به چندتاشون اشاره می‌کنیم:
۱. سموم مختلف: مواد سمی از جمله اصلی‌ترین دلایل بروز نارسایی حاد کلیوی در گربه‌ها هستن. محلول‌های ضدیخ، گیاهان سمی مثل زنبق، سموم شیمیایی دفع آفات، مایعات و شوینده‌های ضدعفونی کننده و برخی داروهای انسانی برای گربه‌ها سمی هستند و در صورتی که گربه اونا رو بخوره دچار نقص عملکرد کلیه میشه. به همین دلیل، مطمئن بشین که این مواد از دسترس گربه دور نگه داشته باشن تا یه موقع گربه عزیزتون اشتباهی این سموم رو نخوره. (در این رابطه بخونید: غذاهای ممنوعه برای گربه)
۲. ضربه و آسیب شدید به ویژه شکستگی لگن یا ترکیدن مثانه
۳. شوک ناشی از از دست دادن مقداری زیادی خون یا کم آبی شدید؛ گرمازدگی در هوای گرم، افزایش بیش از حد فعالیت گربه، استفراغ و اسهال همگی می‌تونن باعث از دست دادن مقدار زیادی از مایعات حیاتی بدن گربه بشن و عملکرد کلیه رو با مشکل مواجه کنن.
۴. انواع عفونت در کلیه و بیماری‌های عفونی گربه
۵. انسدادهایی که باعث تغییر جریان خون به کلیه و خروج جریان ادرار از کلیه بشه هم باعث بیماری حاد کلیوی گربه میشه. مثلا گربه نری که به خاطر انسداد مجاری ادراری نمی‌تونه ادرار کنه به مرور دچار مشکلات کلیوی خواهد شد.
۶. نارسایی و بیماری‌های قلبی در گربه به همراه فشار خون پایین که منجر به کاهش جریان خون در کلیه‌های گربه میشه.
نکته مهم: در صورتی که بیماری کلیوی گربه به موقع و زودهنگام تشخیص داده بشه ممکنه نقص عملکرد کلیوی قابل جبران و برگشت باشه. اما درمان مشکلات و بیماری‌های مزمن کلیوی به مراتب سختر و دشوارتره. بیماری مزمن کلیوی بیشتر در گربه‌های پیر و میانسال دیده میشه و در طول ماه‌ها و حتی سالها به وجود میاد. پس اگه گربه‌تون بیشتر از ۷ سالشه لازمه که توجه بیشتری به سلامت و تغذیه‌اش بکنید.
نشانه‌ها و علائم مشکل کلیوی در گربه
بیماری‌های کلیوی در گربه‌ها به ویژه نوع مزمن بیماری به مرور و تدریجی به وجود میان. اما همه‌شون یه سری علائم و نشونه دارن که اگه خوب حواستون به گربه باشه حتما متوجه‌شون می‌شین. در ادامه به رایج‌ترین علائم مشکل کلیه در گربه اشاره می‌کنیم:
- تعداد دفعات ادرار زیاد و غیرعادی: البته ممکنه فکر کنید خب اینکه گربه‌تون مدام داره جیش می‌کنه یعنی کلیه‌هاش سالمه؛ اما اتفاقا معنیش اینه که کلیه‌ها دیگه قادر به نگه داشتن مایعات نیستن و یه مشکلی براشون پیش اومده.
- ادرار کردن خارج از ظرف خاک و توالت هم میتونه نشونه بیماری کلیوی گربه باشه. البته این مشکل دلایل دیگه‌ای هم میتونه داشته باشه که تو مقاله دستشویی گربه خارج از ظرف خاک بهشون اشاره کردیم.
- عطش داشتن و نوشیدن مقدار زیاد آب: اگه دیدین گربه‌تون خیلی بیشتر از حد معمول داره آب می‌خوره یه معنیش میتونه این باشه که داره تلاش می‌کنه مایعات از دست رفته بدنش رو به نحوی جبران کنه.
- انواع عفونت‌های باکتریایی مثانه و کلیه: نقص در عملکرد کلیه گربه باعث رقیق‌تر شدن ادرار می‌شن و محیط بسیار مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری‌های بیماری‌زا به وجود میاد.
- کاهش وزن ناگهانی و کم شدن یا از دست دادن اشتها
- استفراغ، اسهال و وجود خون در ادار گربه
- ایجاد زخم‌های دهانی به ویژه روی لثه و زبان گربه
- بوی بد دهان با بویی شبیه به آمونیاک (مطلب مرتبط: بوی بد دهان گربه)
- قهوه‌ای شدن زبان گربه
- خشک و زبر شدن موهای گربه
- یبوست گربه
- ضعف و بیحالی
روش تشخیص بیماری کلیوی در گربه و راه‌های درمان
دامپزشک آنلاین از روش‌های مختلفی میتونه مشکل کلیوی گربه رو تشخیص بده. علاوه بر شرح حال گرفتن از صاحب گربه ممکنه برای تشخیص دقیقتر انجام آزمایش‌های ادرار و خون، آزمایش رادیولوژی، سونوگرافی یا نمونه برداری هم لازم باشه.
آزمایش خون برای تشخیص مشکل کلیوی گربه:
آزمایش خون میتونه میزان غلظت دو ماده مهم رو نشون بده: نیتروژن اوره خون و میزان کراتینین؛ با این حال مقدار و سطح کراتینین شاخص کاربردی‌تری برای تشخیص مشکل کلیوی در گربه هاست. این دو ماده، تولیدات زاید هستن و لازمه که از طریق ادرار از بدن گربه خارج بشن. حالا افزایش هر کدوم از این ترکیبات میتونه نشونه این باشه که کلیه‌های گربه به درستی کار نمی‌کنن.
البته کم آبی هم میتونه به طور موقت باعث افزایش غلظت این دو ماده بشه؛ به همین خاطر، دامپزشک معمولا با فاصله دو هفته، دو نمونه خون از گربه می‌گیره تا دقیقتر بتونه بیماری رو تشخیص بده.
آزمایش ادرار و علائم نقص عملکرد کلیه:
در این آزمایش، دامپزشک غلظت ادرار و سطح PH ادرار رو بررسی می‌کنه و ادرار گربه رو از نظر وجود پروتئین، سلولهای خونی، باکتری‌ها و سلولهای دیگه که معمولا نباید در ادرار گربه‌سانان باشه مورد آزمایش قرار میده. همه اینا اطلاعات مهمی در مورد وضعیت سلامتی گربه و عملکرد کلیه‌اش به دامپزشک میده و بهش در تشخیص دقیق بیماری کلیوی مزمن گربه کمک می‌کنه.
کنترل و درمان بیماری کلیوی در گربه
در صورتی که بیماری کلیوی در گربه تشخیص داده بشه با توجه به نوع و خامت، روش‌های درمانی متفاوتی براش تجویز میشه. از جراحی تا رفع انسداد تا مایعات درمانی و در پیش گرفتن رژیم غذایی مخصوص گربه‌های مبتلا به بیماری کلیوی (غذای رنال) از جمله روش‌های درمان و کنترل این بیماری‌ها هستن.
البته در مواردی مثل مشکل مزمن کلیوی که شدت آسیب به کلیه زیاد باشه متاسفانه درمان کاملی برای این بیماری‌ها وجود نداره. با این حال، درمان‌های حمایتی میتونه به کاهش عوارض و علائم بیماری کلیوی گربه کمک کنه و باعث بشه گربه زندگی طبیعی‌تری داشته باشه.
به طور کلی، هدف از روش‌های درمان مشکل حاد کلیوی در گربه‌ها، به حداقل رساندن میزان تجمع مواد زائد سمی در جریان خون، رساندن مایعات کافی به بدن، کاهش اختلالات غلظت الکترولیت، تغذیه مناسب و درمانی، کنترل فشار خون و کند کردن روند پیشرفت بیماری کلیه های گربه است. خیالت راحت ما این راهو بلدیم و دامپزشکان آنلاین پت پرس در همه مراحل همراه شما خواهند بود.
رژیم غذایی مناسب برای گربه‌های با مشکل کلیوی
اصلاح رژیم غذایی یکی از مهم‌ترین روش‌های درمانی در بیماری مزمن کلیوی در گربه هاست. مطالعات نشون میده غذای گربه‌هایی که مشکل کلیوی دارن باید مقدار کمی فسفر و پروتئین و سدیم داشته باشه و در عوض مقدار ویتامین محلول در آب، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتری داشته باشه.
البته خیلی از گربه‌ها نسبت به تغییر رژیم غذایی مقاومت می‌کنن و ممکنه غذای درمانی رو نخورن. به همین دلیل حواستون باشه که تغییر غذای گربه باید به تدریج انجام بشه تا گربه بهش عادت کنه و دچار مشکلات گوارشی نشه.
در پیش گرفتن یه رژیم غذایی مناسب و کنترل شده، تشویق کردن گربه به نوشیدن مایعات و آب تازه، محیط زندگی آرام و بدون استرس و معاینه منظم دامپزشک میتونه به این گربه‌ها کمک کنه سالها از زندگیشون لذت ببرن و عوارض و مشکلات کمی رو تجربه کنن.
دوست داری از متخصص های تغذیه پت پرس برای مشکل کلیوی گربه ات برنامه غذایی بگیری؟
سفارش آسان از طریق اپلیکیشن پت پرس
چطور غذای رنال یا غذای مخصوص گربه‌های مبتلا به بیماری کلیوی رو تهیه کنم؟
دیدیم که این گربه‌ها به غذای مخصوص و درمانی نیاز دارن تا بتونن بهتر زندگی کنن. بعضی برندهای معتبر غذای گربه مثل غذای گربه رویال کنین، محصولاتی به اسم غذای گربه رنال دارن که اختصاصا مطابق با نیازهای تغذیه‌ای این گربه‌ها تهیه شده.
با این حال، در حال حاضر به خاطر ممنوعیت واردات غذای خشک خارجی و بالا رفتن قیمت ارز، خیلی از کسانی که گربه‌تون مشکل کلیوی داره برای پیدا کردن غذای رنال برای گربه‌شون دچار مشکل جدی شدن. برای رفع این مشکل می‌تونید خودتون آستین بالا بزنید و غذای یورینری گربه تو خونه واسشون درست کنید؛ اما غذای گربه مبتلا به مشکل کلیوی نکات تخصصی و پزشکی خاصی داره که در ادامه در موردشون صحبت می‌کنیم.
چطور می‌تونم برای گربه بیمارم غذای خونگی رژیمی درست کنم؟
گربه‌هایی که مشکلات کلیوی دارن باید غذای مخصوصی بخورن تا بتونن سالها زندگی خوب و بدون مشکلی داشته باشن. البته نوع مواد غذایی و مقدارشون باید بسیار دقیق و محاسبه شده باشه و حتما توسط دامپزشک تایید شده باشه.
اگه غذایی که برای گربه بیمارتون درست می‌کنید بالانس شده نباشه باعث تشدید بیماری گربه و بیشتر شدن علائم بیماری میشه و درد و ناراحتی زیادی برای گربه بینوا ایجاد می‌کنه.
خیالت راحت ما این راهو بلدیم و بهت یاد می دیم که چه جوری برای گربت غذا درست کنی که حتی از غذاهای خارجی هم مفیدتر و لذیذتر بشه. شما با مشورت با دامپزشکان پت پرس می‌تونید اطلاعات دقیق گربه مثل وزن، سن، نوع بیماری و شدتش و نکات دیگه رو به دامپزشک بدین و بعد برنامه غذایی درمانی که اختصاصا برای گربه شما تهیه شده رو دریافت کنید.
سایر روش‌های درمانی بیماری کلیوی در گربه
کنترل فشار خون بالا، کاهش از دست دادن پروتئین در ادرار و درمان کم خونی گربه از جمله اهداف مهم درمانی گربه‌های مبتلا به بیماری کلیوی هست.
فشار خون بالای گربه معمولا با تجویز داروهای خوراکی کنترل میشه و از دست دادن پروتئین از طریق ادرار هم به کمک داروهای مهارکننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین مدیریت میشه. در ضمن، در مواردی که گربه با کاهش شدید و خطرناک گلبول قرمز خون مواجه شده باشه احتمالا به تزریق خون هم نیاز پیدا می‌کنه.
جمع بندی
بیماری های کلیوی از جمله شایع ترین بیماری های گربه هستن و در هر سنی ممکنه گربه رو مبتلا کنن؛ البته مشکلاتی مثل بیماری مزمن کلیوی بیشتر در گربه‌های پیر و میانسال دیده میشه.
آسیب و نقص عملکرد کلیه قابل درمان نیست و گربه تا آخر عمرش این مشکلات رو داره. اما با درمان‌های دارویی و مهم‌تر از همه، اصلاح و تغییر رژیم غذایی گربه میتونه تا حد زیادی به کاهش علائم بیماری کلیوی گربه کمک کنید تا گربه بتونه زندگی خوب و راحتتری رو تجربه کنه.
نظر شما چیه؟ تا حالا با این بیماری و مشکل مواجه شدین؟ به نظرتون چطور میشه از بروز این بیماری پیشگیری کرد؟ لطفا برای ما کامنت بذارین و نظر، تجربه و سوالات خودتون رو با ما در میون بذارین.
منبع: pets.webmd.com
