سوال: آیا گربه عطسه می‌کند؟ بله، و اتفاقا صدای عطسه گربه شاید یکی از بانمک‌ترین صداهایی باشه که توی عمرتون می‌شنوین، ولی می‌تونه یکی از علائم بیماری گربه هم باشه. حالا سوال اینه که آیا عطسه کردن گربه همیشه علامت یک مشکل جسمیه و جای نگرانی داره؟ عطسه در اصل یک جور واکنش طبیعیه که باعث خروج سریع هوا از راه بینی و دهن میشه و معمولا علتش اینه که بدن می‌خواد مواد محرک رو از توی مجاری بینی بندازه بیرون. بعضی اوقات هیجان یا حرکت کردن هم می‌تونه باعث عطسه بشه.
اما اگه دیدین عطسه زدن گربه‌تون تموم نمی‌شه یا علائم دیگه‌ای هم همراهش وجود داره، باید با دامپزشک مشورت کنین تا ببینین که آیا نیاز به درمان هست یا نه. گربه‌ها هم مثل ما ممکنه سرما بخورن یا به عفونت‌های تنفسی دیگه مبتلا بشن. بعضی موارد دیگه هم هست که می‌تونه باعث این مشکل بشه. خیالت راحت، ما این راهو بلدیم و پت پرس در ادامه هرچی که لازمه در این مورد بدونی رو بهت می‌گه.
چه موقع به دامپزشک مراجعه کنیم؟
اگه گربه بالغی دارین که فقط بعضی اوقات عطسه می‌کنه و هیچ علامت دیگه‌ای نداره یا علائم دیگه خیلی خفیفه، می‌تونین یک یا دو روز منتظر بمونین و فقط دقت داشته باشین تا ببینین تغییری توی شرایطش ایجاد میشه یا نه.
توجه: در مورد عطسه کردن بچه گربه همیشه باید از دامپزشک کمک بگیرین.
اگه عطسه‌ها ادامه پیدا کرد یا با علائم دیگه‌ای همراه شد، به احتمال زیاد لازمه که برای تشخیص و درمان به دامپزشک مراجعه کنین، مخصوصا اگه حیوون بی‌اشتها شده و غذا هم نمی‌خوره. علت غذا نخوردن گربه معمولا به بیمار شدنش برمی‌گرده و میشه گفت یک علامت خیلی شایع بیماری‌های دستگاه تنفسی فوقانی گربه‌هاست (چون باعث میشه حس بویایی و/ یا چشایی‌شون رو از دست بدن و همین‌طور نتونن از راه بینی نفس بکشن. بعضی از بیماری‌ها هم می‌تونن باعث مشکل توی بلعیدن غذا بشن).
بر خلاف آدم که می‌تونه چند هفته یا حتی چند ماه بدون غذا خوردن زنده بمونه، بدن گربه بعد از دو سه روز غذا نخوردن وارد حالت خاصی میشه که می‌تونه یک بیماری خیلی شدید و حتی کشنده به اسم لیپیدوز کبدی یا بیماری کبد چرب رو به وجود بیاره. تو این موارد معمولا باید دامپزشک تزریق مایعات به داخل رگ و حمایت تغذیه‌ای رو فورا برای حیوون انجام بده و بعدش هم اگه لازم باشه داروهایی مثل آنتی بیوتیک، داروی ضد تهوع یا اشتهاآور تجویز کنه.
علائم خطر
اگه این علائم رو همراه عطسه دیدین، ممکنه نشونه عفونت یا مشکلات دیگه باشه:
- ترشحات، تورم یا زخم شدن چشم
- ترشحات بیش از حد بینی یا ترشحات بینی غیرشفاف رنگی که معمولا زرد یا سبز هستن (بعضی وقتا این رنگ‌ها نشونه عفونت باکتریائیه)
- خستگی یا افسردگی گربه
- تب
- ریزش آب از دهن
- کاهش اشتها یا کاهش وزن
- بزرگ شدن غده‌های لنفاوی
- خس‌خس سینه یا سرفه
- وضعیت نامناسب موها
- سخت شدن تنفس برای حیوون
- اسهال گربه
علت عطسه کردن گربه
عوامل زیادی می‌تونن باعث عطسه گربه‌ها بشن، از جمله:
- قلقلک و احساس خارش توی بینی (که همه ما تجربه‌شو داشتیم)
- بوی خیلی ناخوشایند، مثل بوی بعضی مواد شیمیایی
- گرد و خاک و ذرات دیگه معلق توی هوا
- وارد شدن جسم خارجی به بینی (مثلا پرز لباس، یک تیکه علف یا مو)
- عفونت تنفسی
- التهاب حفره بینی یا سینوس‌ها
- مشکلات دندان مثل التهاب یا عفونت ریشه دندون که می‌تونه باعث ورود ترشحات به داخل سینوس‌ها و در نتیجه عطسه زدن بشه
عطسه‌های گاه و بیگاه و تک و توک گربه‌ها معمولا مشکلی نداره و نباید خیلی نگرانش باشین. بیشتر وقتا دلیل این‌جور عطسه‌ها اینه که یک چیزی که توی هوا بوده باعث تحریک مجرای بینی حیوون شده. اگه عطسه زدن گربه از حد معمول بیشتر شد ببینین الگوی خاصی داره یا نه.
مثلا عطسه زدن‌ها تو زمان خاصی از روز اتفاق میفته؟ یا فقط توی یک اتاق خاص گربه عطسه می‌کنه؟ یا موقعی که اعضای خانواده یک کار خاص رو انجام می‌دن؟ مثلا بعد از این که روی میز شام شمع روشن کردین، یا موقعی که خونه رو تمیز می‌کنین و جارو می‌کشین. پیدا کردن این الگوها می‌تونه کمک کنه تا بفهمیم که آیا حیوون به خاطر عوامل تحریک کننده مثل گرد و خاک یا ادوکلن شما عطسه می‌کنه یا به خاطر عفونت یا بیماری‌های دیگه.
مثلا اگه متوجه شدین گربه‌تون بیشتر موقعی که دارین مثلا دستشویی رو تمیز می‌کنین (یا بعد از رفتن به دستشویی خودش) عطسه می‌زنه، ممکنه علت عطسه‌هاش حساسیت به مواد شیمیایی محصولات پاک کننده یا گرد و خاک مواد داخل دستشوییش باشه.
اما اگه گربه شما زیاد عطسه می‌کنه و متوجه شدین که ترشحات بینی یا چشم وهمین‌طور بی‌حالی و بی اشتهایی هم داره، احتمالا مشکلی در کاره. عطسه گربه وقتی همراه علائم دیگه باشه می‌تونه نشون بده که حیوون عفونت دستگاه تنفسی فوقانی یا بیماری‌های زمینه‌ای دیگه‌ای داره و ممکنه به کمک دامپزشک احتیاج داشته باشه.
حالا اجازه بدین بعضی از دلایل مهم عطسه گربه رو دقیق‌تر بررسی کنیم:
۱- عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی
عطسه یکی از علائم شایع عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی گربه‌هاست که معمولا بهشون “سرماخوردگی معمولی” یا “آنفولانزای گربه” هم می‌گن. این بیماری‌ها می‌تونن ویروسی، باکتریایی یا حتی قارچی باشن (که البته نوع قارچی کمتر دیده میشه) و از ۷ تا ۲۱روز طول بکشن (برای اطلاعات بیشتر درباره سرماخوردگی گربه اینجا کلیک کنین).
این عفونت‌ها تو گربه‌های جوون شایع‌تره، مخصوصا اونایی که تو پناهگاه حیوانات زندگی می‌کردن. با واکسیناسیون بموقع و کامل میشه از خیلی از این عفونت‌ها جلوگیری کرد.
بعضی از عفونت‌هایی که می‌تونن باعث عطسه زدن بشن اینا هستن:
- پریتونیت عفونی یا اف آی پی گربه، که ممکنه هیچ علامتی نداشته باشه یا با علائم خفیف تا شدید ظاهر بشه
- ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) که سرعت پیشرفتش کمه، اما روی سیستم ایمنی تاثیر می‌ذاره و حیوون رو در مقابل بقیه میکروب‌ها آسیب‌پذیر می‌کنه.
- کلامیدیا که معمولا باعث عفونت چشم گربه (ورم و التهاب ملتحمه) میشه
- بوردتلا
- میکوپلاسما
عفونت‌های ویروسی که بیشتر از همه باعث عطسه در گربه می‌شن اینا هستن:
- کلسی ویروس گربه: این ویروس خیلی راحت بین گربه‌ها منتقل میشه و بیشتر اوقات زخم‌های دهانی ایجاد می‌کنه، ولی می‌تونه روی دستگاه تنفسی هم تاثیر بذاره و حتی باعث ذات‌الریه بشه.
- ویروس تبخال یا هرپس گربه: این ویروس از راه تماس با گربه‌های آلوده انتقال پیدا می‌کنه و استرس می‌تونه باعث فعال شدن و انتقال ویروس به بقیه گربه‌ها بشه. ویروس تبخال گربه برای آدم هیچ خطری نداره و درمانی هم نداره و فقط میشه علائم و عوارضش رو کنترل کرد.
علائم
علائم شایع عفونت دستگاه تنفسی فوقانی ایناست:
- عطسه و سرفه گربه که مداومه و چند ساعت تا چند روز ادامه داره
- ترشحات غیر عادی از بینی یا چشم‌ها که ممکنه شفاف، زرد، سبز یا قرمز (خون‌آلود) باشه
- بی‌حالی یا تب
- نخوردن آب کافی و کم‌آبی بدن و یا کاهش اشتها
احتمال ابتلا به بیماری‌های دستگاه تنفسی فوقانی تو بچه گربه‌ها و گربه‌های مسن یا واکسینه نشده یا حیوونایی که سیستم ایمنی بدن‌شون مشکل داره بیشتره. خیلی از ویروس‌هایی که باعث این نوع عفونت‌ها می‌شن فوق‌العاده مسری هستن و در نتیجه گربه‌هایی که تو جاهای شلوغ زندگی می‌کنن (مثل پناهگاه‌های حیوانات یا خونه‌هایی که چند تا گربه دارن) هم در معرض بیماری هستن، مخصوصا اگه واکسینه نشده باشن. پیشنهاد می‌کنیم مقاله بیماری گربه رو بخونید تا با شایع‌ترین مشکلات و بیماری‌های گربه از قبل آشنا باشین.
درمان
درمان این عفونت‌ها به شدت‌شون بستگی داره. مواردی که علائم خفیفی دارن ممکنه خود بخود بعد از چند هفته خوب بشن ولی تو موارد شدیدتر شاید داروهایی لازم باشه، مثلا:
- داروهای ضد ویروس یا آنتی بیوتیک‌ها
- قطره‌های چشم و یا بینی
- استروئیدها
- تزریق مایعات (اگه حیوون دچار کم‌آبی شده باشه)
اگه به عفونت سیستم تنفسی فوقانی گربه‌تون مشکوک شدین، می‌تونین چند تا کار برای بهتر شدن حالش انجام بدین:
- مرتب با پنبه گرم و مرطوب، هر نوع ترشحاتی رو از روی بینی و صورت حیوون تمیز کنین
- یک خورده غذای کنسروی رو گرم کنین تا شاید اشتهای گربه‌تون باز بشه و غذا بخوره
- حتما مقدار کافی آب تازه براش بذارین
- اگه می‌تونین از یک دستگاه مرطوب کننده هوا استفاده کنین تا مجاری بینی گربه مرطوب بمونه
۲- مشکلات بینی و سینوس
گربه‌ها می‌تونن به بیماری‌های تنفسی التهابی مثل رینیت و سینوزیت هم مبتلا بشن. رینیت التهاب غشای مخاطی بینیه، یعنی همون مشکلی که آدما بهش می‌گن “گرفتگی بینی”، و سینوزیت هم یعنی التهاب مخاط پوششی سینوس‌ها.
این دو تا مشکل معمولا با هم توی گربه‌ها اتفاق میفته که به ترکیب‌شون می‌گن “رینوسینوزیت”، و از عوارض شایع عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی هستن.
علائم
علاوه بر عطسه‌های مداوم، رینیت و سینوزیت گربه‌ها می‌تونه این علائم رو هم داشته باشه:
- ترشحات بینی که تو موارد خفیف شفافه وتوی موارد شدیدتر به رنگ زرد، سبز یا قرمز در میاد
- سخت نفس کشیدن، خر و پف، و/ یا نفس کشیدن از راه دهن
- پنجه کشیدن به صورت
- آبریزش چشم شبیه گریه گربه یا ترشحات دیگه از چشم
- برآمدگی روی پل بینی (اگه مشکل قارچی باشه)
- یکی دیگه از علائم شایع هم عطسه معکوس در گربه است، یعنی حیوون سعی داره با نفس کشیدن‌های کوتاه و سریع، راه بینیش رو باز کنه.
تشخیص و درمان
تشخیص رینیت و سینوزیت با ارزیابی سوابق پزشکی حیوون و معاینه کامل فیزیکی انجام میشه. بعضی وقتا ممکنه شستشوی بینی (برای نمونه‌برداری از ترشحات) و رینوسکوپی یعنی وارد کردن یک لوله خیلی باریک به اسم آندوسکوپ توی بینی یا دهن (برای دیدن و بررسی مجاری بینی) هم لازم بشه.
برای درمان این مشکلات معمولا از شستشوی بینی و آنتی بیوتیک‌های وسیع‌الطیف (برای درمان یا پیشگیری از عفونت‌های باکتریایی) و همین‌طور استروئید (برای باز کردن و تمیز شدن حفره‌های بینی و سینوس‌ها) استفاده میشه. تو موارد شدید ممکنه تزریق وریدی مایعات و حمایت تغذیه‌ای هم لازم باشه.
۳- بیماری‌های مزمن دستگاه تنفسی فوقانی
عطسه مکرر و مداوم گربه‌ها می‌تونه به خاطر مشکلات مزمن تنفسی هم باشه. شایع‌ترین این مشکلات رینیت مزمنه که معمولا به علت آسیب‌دیدگی‌های دائمی سیستم ایمنی یا مجاری بینی ایجاد میشه.
علائم
علائم بیماری‌های مزمن سیستم تنفسی فوقانی گربه‌ها شبیه همون علائم عفونت حاد و التهاب دستگاه تنفسی فوقانیه، اما چندین هفته یا ماه طول می‌کشه یا مدام تو فواصل چند هفته‌ای تکرار میشه. مشکلاتی مثل رینیت مزمن می‌تونه باعث عفونت‌های باکتریایی مکرر هم بشه که علائم رو بدتر می‌کنه.
علائم این بیماری‌ها ممکنه شامل موارد پایین باشه:
- حیوون یک‌دفعه کلی عطسه می‌زنه
- گرفتگی و آبریزش بینی
- ترشحات غلیظ و زرد رنگ بینی
- از دست دادن اشتها
- ریزش آب دهن و مشکل تو بلعیدن غذا
- ترشح از یک یا هر دو تا چشم
گربه‌هایی که عفونت‌های حاد و شدید ویروسی مثل کلسی‌ویروس یا ویروس تبخال داشتن و تازه خوب شدن بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های مزمن سیستم تنفسی فوقانی هستن و علائم‌شون دائم باقی می‌مونه یا هی خوب میشه و بعد مدتی دوباره ظاهر میشه. بعلاوه تو این گربه‌ها به خاطر استرس، بیماری یا سرکوب سیستم ایمنی، احتمال فعال شدن دوباره ویروس زیاده.
تشخیص و درمان
برای بیماری‌های مزمن بررسی بیشتری لازمه تا علت زمینه‌ای مشخص بشه، از جمله:
- آزمایش خون و ادرار برای تشخیص ویروس‌ها و بیماری‌های عفونی احتمالی دیگه
- رادیوگرافی با اشعه ایکس یا روش‌های تصویربرداری پیشرفته‌تر (سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی) از بینی، حلق و قفسه سینه
- رینوسکوپی
- بیوپسی (برداشتن نمونه‌های کوچیک) از بینی برای تشخیص هر نوع میکروب احتمالی
متاسفانه هیچ راه درمانی برای بیماری‌های مزمن دستگاه تنفسی فوقانی گربه‌ها وجود نداره و معمولا تنها کاری که میشه انجام داد مراقبت و ویزیت‌های مداوم دامپزشکی و مصرف بعضی داروها برای مدیریت و کاهش عوارضه.
۴- آلرژی و حساسیت گربه
بر خلاف آدما، توی گربه‌ها آلرژی جزء دلایل شایع عطسه نیست و معمولا به جاش علائم تحریک پوستی مثل خارش، ریزش مو و ضایعات پوستی دیده میشه. اما بعضی از گربه‌ها هم ممکنه دچار علائم دیگه‌ای مثل خارش و آبریزش چشم همراه سرفه، عطسه و خس‌خس سینه بشن (مخصوصا تو گربه‌هایی که آسم هم دارن). اسم این بیماری تو آدما “تب یونجه” و تو گربه‌ها “رینیت آلرژیک” هست و علائمش ممکنه به شکل فصلی (به خاطر تاثیر مواد آلرژی‌زای بیرونی مثل گرده گل) یا توی کل سال (به خاطر مواد حساسیت‌زای داخل خونه مثل گرد و خاک یا کپک) ظاهر بشه.
بعضی از مواد محرکی که می‌تونن باعث عطسه گربه بشن:
- دود سیگار
- عطر و ادوکلن
- اسپری‌های حشره‌کش
- مواد کف دستشویی گربه، مخصوصا انواعی که گرد و غبار ازشون بلند میشه
- مواد پاک کننده
- شمع‌ها
- گرد و خاک
- گرده گل‌ها
- کپک
اگه عطسه به خاطر آلرژی باشه، معمولا علائم دیگه آلرژی مثل خارش پوست هم همراهش هست.
درمان
متاسفانه برای آلرژی گربه‌ها هم هیچ راه درمانی وجود نداره، ولی میشه علائمش رو با یک برنامه درمانی تخصصی مدیریت کرد. این برنامه ممکنه شامل واکسن‌های سفارشی و داروهای دیگه و همین‌طور رژیم غذایی مخصوص باشه.
۵- واکسن‌ها
بعضی از واکسن‌ها (مثل واکسن‌هایی که برای جلوگیری از عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی استفاده می‌شن) هم می‌تونن باعث ایجاد عطسه تو گربه‌ها بشن، ولی معمولا عوارض واکسن نهایتا توی چند روز خود بخود برطرف میشه. (مطلب مرتبط: واکسن گربه)
۶- دلایل دیگه عطسه گربه
بعضی عوامل دیگه هم ممکنه تو عطسه کردن گربه‌ها نقش داشته باشن. مثلا گربه‌هایی که واکسن داخل بینی دریافت کردن معمولا تا چهار الی هفت روز بعدش ممکنه عطسه بزنن. بعضی وقتا ممکنه دلیل عطسه زدن حیوون این باشه که می‌خواد گرفتگی مجاری بینی خودشو برطرف کنه. تو موارد خیلی نادر ممکنه عطسه علامت سرطان باشه (مثلا سرطان خون گربه که معمولا کشنده است).
درمان خانگی عطسه گربه
اگه مشکل خیلی جدی نبود، بهترین کاری که می‌تونین تو خونه انجام بدین اینه که مرتب ترشحات رو از روی صورت حیوون پاک کنین، هوا رو مرطوب نگه دارین و غذای مورد علاقه گربه‌تون رو بهش بدین.
چگونه از عطسه کردن گربه پیشگیری کنیم؟
قطعا پیشگیری خیلی بهتر از درمان عطسه گربه است. با انجام چند تا کار ساده ممکنه بتونین گربه‌تون رو سالم نگه دارین و از یک عمر عطسه و عذاب کشیدنش جلوگیری کنین.
یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از بعضی ویروس‌ها اینه که طبق برنامه توصیه شده دامپزشک، واکسن‌های حیوون رو بزنین.
جمع‌بندی
اگه گربه شما هر چند وقت یک بار عطسه می‌کنه، علائم دیگه‌ای نداره یا فقط بعضی علائم خفیف رو نشون میده، می‌تونین چند روز صبر کنین. حیوون رو توی خونه نگه دارین و کاملا مراقب وضعیتش باشین. اما در صورت عطسه پشت سرهم گربه یا این که عطسه‌ها از حد معمولی بیشتر باشه یا علائم دیگه‌ای که بهشون اشاره کردیم هم وجود داشته باشه، پیشنهاد می‌کنیم حتما با دامپزشک پت پرس مشورت بگیرین. عطسه خونی گربه هم احتیاج به بررسی دامپزشک داره.
چیزی به اسم داروی عطسه گربه نداریم. روش رفع عطسه گربه به علت ایجادش بستگی داره. تو موارد خفیف دامپزشک ممکنه فقط بعضی کارا رو برای راحت‌تر شدن حیوون توصیه کنه (مثل استفاده از دستگاه مرطوب کننده هوا)، و اگه بیماری یا مشکل شدیدتری در کار باشه ممکنه استفاده از آنتی بیوتیک‌ها، آنتی هیستامین‌ها، استروئیدها یا تزریق مایعات لازم بشه. خیلی به ندرت هم ممکنه بعضی گربه‌ها به درمان‌های معمولی جواب ندن و به عمل جراحی احتیاج پیدا کنن.
تا حالا عطسه کردن گربه‌تون رو دیدین؟ دلیلش چی بوده؟
اگه سوالی دارنی حتما با پت پرس درمیون بذارین!
منبع: bluepearlvet
