خرگوش‌هایی که با یک رژیم غذایی درست تغذیه می‌شن و تو محیط مناسبی ازشون نگهداری می‌کنیم می‌تونن ۱۰ تا ۱۲ سال عمر کنن، اما این طول عمر و سلامت در صورتیه که دچار بیماری نشن. تو پرورش خرگوش نکته مهم شناخت انواع بیماری خرگوش ئه. شایع‌ترین بیماری های خرگوش شامل مشکلات دستگاه گوارش، عفونت‌های تنفسی و اختلالات پوستیه و بعضی از این بیماری‌ها ممکنه از حیوون به آدما هم منتقل بشن.
خیالت راحت، ما این راهو بلدیم و توی این مقاله پت پرس می‌خوایم بهتون بگیم که علائم بیماری در خرگوش چیه و به بررسی این بیماری‌ها بپردازیم. درباره راه‌های پیشگیری و درمان بعضیاشون هم توضیحاتی می‌دیم اما یادتون باشه که تجویز دارو برای بیماری خرگوش فقط کار دامپزشکه و نباید خودسرانه دارو مصرف کرد.
بیماری گوارشی در خرگوش
اختلالات گوارشی در خرگوش شامل اختلالات غیرعفونی (مثل گوله مویی) و بیماری‌های عفونیه. عفونت‌های روده‌ای در خرگوش‌ها شایع هستن و منجر به اسهال می‌شن و اگه حواس‌تون نباشه خیلی زود مشکل جدی میشه.
msdvetmanual
اگر متوجه شدین خرگوش‌تون غذا نمی‌خوره یا علائم دیگه‌ای نشون می‌ده که احتمال می‌دین مربوط به گوارشش باشه سریع به دامپزشک مراجعه کنین.
در ادامه چندتا از بیماری‌های گوارشی شایع در خرگوش‌ها رو معرفی می‌کنیم:
جویدن مو و گوله مویی
خرگوش‌ها دائم خودشونو با زبون تمیز می‌کنن و موهای جدا شده رو قورت می‌دن. اگه موها تو معده گیر کنه گوله مویی به وجود میاد و حیوون اشتهاشو از دست می‌ده، وزنش کم میشه و در عرض ۴-۳ هفته می‌میره. بهترین راه پیشگیری هم شونه زدن مرتب موهاست. با کمک مقاله‌ی نگهداری از خرگوش نکات مهم و کاربردی درباره مراقبت از خرگوش رو یاد بگیرین.
اما جویدن مو بیشتر به خاطر کم بودن فیبر توی غذای خرگوش هست و می‌تونیم با افزایش مقدار فیبر غذا درمانش کنیم. اضافه کردن ۲۵ صدم درصد اکسید منیزیم به غذا هم ممکنه مفید باشه. گاهی اوقات دلیل جویدن مو استرس یا بی‌حوصلگیه که با اسباب‌بازی‌های جویدنی میشه برطرفش کرد.
غذای خرگوش چی باید باشه؟ کیفیتش رو چطور تشخیص بدیم؟ چند وعده غذایی در روز براش کافیه؟ تو مقاله‌ی غذای خرگوش همه رو براتون آوردیم.
انتروتوکسمی
انتروتوکسمی باعث اسهال شدید میشه، بیشتر خرگوش‌های ۴ تا ۸ هفته‌ای رو مبتلا می‌کنه و می‌تونه توی کمتر از ۴۸ ساعت حیوون رو بکشه. این بیماری خرگوش تو حیوونایی که رژیم با فیبر زیاد دارن کمتر دیده میشه، و ظاهرا مصرف خوراکی بعضی از آنتی بیوتیک‌ها هم باعث انتروتوکسمی میشه.
از کجا بفهمیم خرگوش مریض است؟
- ضعف و نداشتن انرژی
- زبر و نامرتب شدن موها
- لکه افتادن قسمت عقب بدن (به خاطر مدفوع)
انگل گوارشی
خرگوش می‌تونه میزبان واسطه ۲ نوع از کرم‌های نواری سگ‌ها باشه و خودش هیچ علامتی از بیماری نشون نمی‌ده. معمولا کار درمانی هم براش انجام نمی‌شه، اما با دور نگه داشتن سگ‌ها از محل ذخیره غذا و وسایل خرگوش می‌تونیم ازش پیشگیری کنیم.
یک نوع کرم گرد به اسم Baylisascaris هم گاهی باعث مریضی خرگوش میشه که ممکنه علائم عصبی مثل، از دست دادن تعادل، لرزش و کج شدن سر ایجاد کنه و فعلا راه درمان موثری نداره.
اگه هم خرگوشت علائم جدیدی بروز می‌ده و نگرانشی و شرایط مراجعه به دکتر رو نداری، کافیه از طریق فرم زیر با دامپزشکان آنلاین پت پرس در تماس باشی تا در اسرع وقت به بهترین وجه راهنمایی‌ات کنن.
بیماری‌های روده‌ای دیگه
بیماری تیزر، کولی باسیلوز، انتروپاتی، انتریتیس مخاطی و روتاویروس هم از مشکلاتی هستن که باعث اسهال خرگوش می‌شن.
مشکلات دندانی خرگوش
دندونای خرگوش همیشه در حال رشده به خاطر همین هم هست که باید غذای اصلیش از مواد زبرتر و خشک تر مثه یونجه تشکیل شده باشه و در کنارش غذاهای نرم هم بهش بدین. اگه خرگوش رژیم غذایی درستی داشته باشه، صدمه نبینه و دچار مشکلات مادرزادی نباشه معمولا برای دندونش هیچ مشکلی پیش نمیاد و نیازی به مداخله در این زمینه نیست.
دندون خرگوش‌ها سفته و مثه دندون همستر خودتون نمی‌تونین کوتاهش کنین، اگه دیدین:
- دندونای خرگوش زیادی بلند شدن یا پیچ خوردن
- خرگوش کم غذا شده
- دندون‌هاش رو روی هم می‌سابه
- موارد مشابه دیگه
حتما سریع به دامپزشک مراجعه کنین تا اقدامات لازم رو انجام بده. درضمن، توضیحات کامل‌تر در این باره رو می‌تونین در مقاله دندان خرگوش بخونین.
بیماری چشم و گوش خرگوش
غیر از دندون‌ها، چشم و گوش خرگوش هم جزو اعضای برجسته‌ش هستن، به خاطر همین باید حواس‌تون به اینا هم خیلی باشه و هر روز چک‌شون کنین.
زخم قرنیه
شایع‌ترین بیماری چشم خرگوش هست، چون اولا چشم‌های درشتی داره و دوما به اندازه حیوونای دیگه پلک نمی‌زنه و در نتیجه قرنیه چشماش به اندازه اونا مرطوب نمی‌مونه.
دلایل زخم قرنیه در خرگوش چیه؟
- عوامل محیطی
- ضربه و تروما
- ترشح نشدن اشک
- بیماری‌هایی که پلک زدن رو سخت می‌کنن (از جمله بعضی مشکلات عصبی)
زخم قرنیه با پمادهای آنتی بیوتیک چشمی و بعضی وقتا با جراحی درمان میشه.
ورم ملتحمه
ورم ملتحمه (التهاب بافت اطراف چشم) باعث قرمزی و خروج ترشحات از چشم میشه و ممکنه با مواد محرک چشم، اختلالات پلک و بیماری‌های دندانی همراه باشه.
این حالت از راه تماس مستقیم با خرگوش آلوده یا اجسام آلوده (مثلا کاه‌های کف قفس) منتقل میشه و حیوونی که مریضی رو گرفته چشماشو با پای جلوییش می‌ماله.
اوتیت
اوتیت میانی (عفونت گوش میانی) و اوتیت داخلی (عفونت گوش داخلی) به خاطر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شن و راه درمان‌شون هم مصرف آنتی بیوتیکه، ولی اگه دارو مشکل رو برطرف نکنه، ممکنه جراحی لازم باشه. بعضی از خرگوش‌های مبتلا به این بیماری سرشون کج میشه. در کل اگر دیدین سر حیوون کج شده، احتمال بیماری گوش می‌ره. حتما به دامپزشک مراجعه کنین!
اختلالات استخوانی و عضلانی
خرگوش‌ها معمولا شب‌ها و صبح‌های زود خیلی پرجنب و جوش هستن. هیچوقت خرگوش رو به امان خدا رها نکنین و برین به کاراتون برسین. همیشه وقتی بیرون از قفس هست چشم‌تون بهش باشه تا صدمه‌ای نبینه.
شکستگی و دررفتگی کمر
این مشکلات باعث فشار اومدن به نخاع یا حتی قطع شدنش می‌شن و توی خرگوش‌ها شایعن. علائم شامل:
- ضعف عضلات قسمت عقبی بدن
- فلج
- از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوعه
البته علائم اولیه فلج ممکنه در عرض ۳ تا ۵ روز از بین برن (زمانی که تورم اطراف نخاع کم میشه). حیوون باید تو بیمارستان بستری بشه و اونجا برای درمانش از داروهای ضد التهابی، مسکن‌ها، تزریق مایعات داخل وریدی و … استفاده می‌کنن.
کجی پاها
تو بعضی خرگوش‌ها یکی یا چند تا از پاها زاویه غیرعادی دارن. این بیماری تو خرگوش‌های ۳ تا ۴ هفته ظاهر میشه و احتمالا ارثیه، هر چند بچه خرگوش‌هایی که توی قفس‌هایی با کفپوش صاف و لیز نگهداری می‌شن هم ممکنه همین حالت رو پیدا کنن. این بیماری می‌تونه تو راه رفتن خرگوش‌ها مشکل ایجاد کنه.
مشکلات تنفسی خرگوش
ضربان قلب و نفس کشیدن خرگوش‌ها تند تنده، نوک بینی‌شون هم گاهی چون دارن خودشون رو تمیز می‌کنن و دماغ‌شون رو هم لیس می‌زنن خیسه. اما همیشه حالت عادی خرگوش رو مدنظر داشته باشین تا اگر هرکدوم از اینا تغییر کرد زود ببرینش پیش دامپزشک.
پاستورلوز خرگوش چیست؟
یک جور عفونت ناشی از باکتری پاستورلاست که بین خرگوش‌های اهلی شایعه و خیلی مسری هم هست و بیشتر از راه تماس مستقیم منتقل میشه، هرچند ممکنه از راه سرفه یا عطسه هم انتقال پیدا کنه.
رینیت
رینیت (گرفتگی و آبریزش بینی) یعنی التهاب غشاهای مخاطی مجاری تنفسی و ریه‌ها که به خاطر عفونت باکتریایی (مخصوصا پاستورلا) ایجاد میشه. اولین علامتش ترشحات رقیق و آبکی از بینی و چشم‌هاست که بعدا غلیظ‌تر می‌شن و حالت چرک مانند پیدا می‌کنن.
علایم دیگه شامل عطسه و سرفه است. بعلاوه خرگوش‌های مبتلا به این بیماری به بینی‌شون پنجه می‌کشن و در نتیجه ممکنه ترشحات به موهای قسمت داخلی پاهای جلویی (درست بالای پنجه‌ها) بچسبه و خشک بشه یا موهای این قسمت کم‌پشت شن.
معمولا حیوون زمانی رینیت می‌گیره که مقاومتش کم شده باشه و ممکنه میکروب تو بدن خرگوش‌هایی که درمان می‌شن باقی بمونه و به بقیه انتقال پیدا کنه.
بیماری ذات‌الریه خرگوش
ذات‌الریه هم به خاطر عفونت باکتریایی (مخصوصا پاستورلا) به وجود میاد و تو خرگوش‌های اهلی شایعه. این عفونت باعث التهاب ریه‌ها و غشای اطراف ریه میشه. درمان این بیماری خرگوش سخته و شامل چند هفته مصرف آنتی بیوتیک میشه، که شاید اصلا تاثیری هم نذاره و حیوون درمان نشه.
دلایل ذات الریه خرگوش چیا هستن؟
- تهویه ناکافی
- بهداشت نامناسب
- کثیف بودن موادی که کف لونه ریختین
علائم ذات الریه
- بی‌اشتهایی
- بی حالی خرگوش
- احتمالا تب
بیماری های پوستی خرگوش
خرگوش‌های سالم همیشه خودشون رو تر و تمیز می‌کنن، البته اینکه چقدر خرگوش می‌تونه از پس تمیز کردن خودش بربیاد به تمیزی محیط زندگی‌ای که شما براش فراهم می‌کنین هم بستگی داره. هرگونه تغییر پوستی حیوون رو کاملا جدی بگیرین.
سوختگی ناشی از ادرار
به خاطر کثیفی و مرطوب بودن کف قفس، رسوب کلسیم توی مثانه یا چکیدن مداوم ادرار به علت از دست دادن کنترل مثانه ایجاد میشه و اطراف مقعد و ناحیه تناسلی رو ملتهب می‌کنه. بعدش هم عفونت باکتریایی اتفاق میفته.
درمان: تمیز و خشک نگه داشتن کف قفس و استفاده از پمادی که دامپزشک تجویز می‌کنه.
درماتیت مرطوب
پوست جلوی گردن خرگوش‌های ماده چین خوردگی داره که موقع آب خوردن ممکنه خیس بشه و کم کم التهاب پیدا کنه بخاطر همین حتما براش آبخوری بذارین نه کاسه‌ی آب. مقاله‌ی وسایل خرگوش بهتون میگه که خرید چه وسیله‌ای برای خرگوش شما مناسب‌تره.
ممکنه ریزش موی خرگوش توی این ناحیه اتفاق بیوفته و آلودگی میکروبی یا حتی آلودگی به لارو مگس ایجاد بشه که در این صورت باید موها رو کاملا کوتاه کنیم و پودر ضدعفونی کننده بهش بزنیم. تو موارد شدید شاید تزریق آنتی بیوتیک لازم باشه.
دلایل احتمالی درماتیت در خرگوش:
- نامیزون بودن دندونا
- بزرگ بودن ظرف آب (طوری که سر و کله حیوون بره تو و خیس بشه)
- مرطوب بودن کف قفس
جرب
بیماری جرب در خرگوش نادره. کنه جرب توی پوست فرو می‌ره و تخم می‌ذاره و باعث خارش شدید میشه. از بین بردن این انگل‌ها سخته و ضمنا می‌تونن راحت به آدم منتقل بشن اما معمولا توی آدما مشکل ایجاد نمی‌کنن ولی خرگوش رو باید برد پیش دامپزشک تا هم خارشش کم شه و هم موهای ریخته شده دوباره دربیاد.
کچلی حلقوی
یک نوع بیماری قارچ خرگوش هست که باعث ایجاد زخم‌های برآمده، قرمز و دایره‌ای میشه که بالاشون پوسته پوسته و سفیده. این بیماری به انسان و بقیه حیوونا هم سرایت می‌کنه.
بیماری میکسوماتوز خرگوش چیست؟
یک بیماری کشنده ویروسی توی تمام نژادهای خرگوش اهلیه که زخم‌های پوستی یا تومورهای خوش‌خیم ایجاد می‌کنه و با نیش پشه، کک و بعضی مگس‌ها یا تماس مستقیم منتقل میشه.
علائم: ورم ملتحمه و ترشحات شیری رنگ چشم‌ها، بی‌اشتهایی و بی‌حالی، تب، پف کردن پلک‌ها، بینی، لب‌ها و گوش‌ها، ترشح چرک از بینی، مشکل در تنفس و کما.
پیشگیری: بستن توری برای جلوگیری از ورود حشرات و کنه‌ها
در مورد انگل‌هایی مثل کک و کنه می‌تونین توی مطلب کک و کنه خرگوش اطلاعات کاملی پیدا کنین.
بیماری‌های کلیه
سنگ کلیه یا مثانه یک مشکل شایعه و دلایل مختلفی داره، از جمله:
- عدم تعادل تغذیه‌ای
- وراثت
- عفونت‌ها
- مصرف آب کم
- اختلالات متابولیک
راه درمانش هم جراحیه و کاهش کلسیم رژیم غذایی. مثلا یونجه کلسیم زیادی داره و اگه به جاش از چمن و علف معمولی، تیموتی یا یولاف استفاده کنیم احتمال بیماری کمتر میشه.
سرطان
سرطان هم در خرگوشای نر و هم در خرگوشای ماده می‌تونه ایجاد بشه. احتمال ایجاد انواع سرطان‌ها در خرگوش‌ها وجود داره و ممکنه توی هر عضوی از بدنشون این بیماری ایجاد بشه. هر چند احتمال ایجاد سرطان با بالا رفتن سن خرگوش بیشتر میشه، اما خرگوشای جوون هم از این بیماری به طور کامل در امان نیستن.
سرطان‌های شایع در خرگوش‌ها بیشتر مرتبط به اندام تولید مثل اوناست:
- سرطان پستان و رحم در خرگوش‌های ماده
- سرطان بیضه در خرگوش‌های نر
مهم‌ترین کاری که برای پیشگیری از این نوع سرطان‌ها باید انجام بدین، عقیم سازی خرگوش در زمان مناسبه.
سایر بیماری های خرگوش
بعضی انواع بیماری خرگوش هم هست که روی چند قسمت مختلف بدن اثر می‌ذاره و اینجا فرصت بررسی‌شون نیست، مثل آبسه‌های باکتریایی، گرمازدگی، لیستریوز، تولارمی (که یک بیماری مشترک خرگوش و انسان هم هست)، آنسفالیتوزونوز، و تومورهای مختلف.
جمع بندی
خرگوش‌ها حیوونای حساسی هستن و باید خیلی مراقب سلامتی‌شون باشیم. اگه علائمی که براتون گفتیم یا هر مساله غیرعادی دیگه رو دیدین سریع ببرینش دامپزشکی. همیشه محیط زندگی خرگوش رو خشک و تمیز نگه دارین و وسایل اولیه‌ای که برای نگهداری ازش لازم هست رو تهیه کنید. بیماری خرگوش ممکنه بهرحال پیش بیاد، ولی اصلا خوددرمانی نکنید و زودتر با دامپزشک مشورت کنین.
